Wat is typisch Nederlands volgens de Nederlanders? Het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzocht het in 2019. Ze presenteerden de resultaten in het rapport ‘Denkend aan Nederland’. De Deltawerken zien we volgens de onderzoekers als één van de meest typerende dingen voor het land. Logisch, want het wordt gesuggereerd dat de beroemde ‘overlegcultuur’ in Nederland voortkomt uit onze gezamenlijke strijd tegen het water.
… Polderen in de strijd tegen het water
“De Nederlandse jongeren zijn brutaal en kritisch!” In het kader van het onderwerp in de DEMO van deze maand, de Nederlandse identiteit, kwamen we met de werkgroep onderwijs en wetenschap op de hypothese dat Nederlandse jongeren toch wel heel kritisch zijn naar ouders / leraren / docenten. Nou is het niet zo dat dit alleen voor Nederlandse jongeren geldt. Het is wel iets wat te maken heeft met hoe we in het onderwijs onze (nationale) identiteit ontwikkelen.
… Het onderwijzen van identiteit
Er zijn verschillende eigenschappen die over het algemeen worden toebedeeld aan Nederlanders. Hierbij kun je denken aan de ongelofelijke gulheid waar Nederlanders bekend om staan, of aan de stapels kruiden en specerijen die Nederlanders gebruiken tijdens het koken. Een andere eigenschap die veel genoemd wordt is de directheid van Nederlanders. Vraag een internationale student naar dingen die hem of haar zijn opgevallen in de omgang met medestudenten uit ons lage landje, en directheid zal één van de eerste dingen zijn die hij/zij noemt. Waarom komt dit vandaan?
… Nee heb je, ja kun je krijgen
Vraag iemand in een ander land waar ze aan denken bij ‘Nederland’, en je hebt het al snel over zaken als ‘een vrij softdrugsbeleid’, ‘een paradijs voor LHBTI-rechten’ en ‘tolerantie naar andere culturen’. Te flatteus? Ik ben bang van wel. Maar in de themamaand van de Nederlandse identiteit kunnen we niet voorbij aan het feit dat Nederland internationaal altijd als zeer liberaal land wordt beschouwd. Een van de belangrijkste liberale kernwaarden is vanaf de geboorte van het gedachtegoed altijd de vrijheid van meningsuiting geweest, vastgelegd in artikel 7 van onze grondwet. Toch is de status van het vrije woord er nog altijd een waar voor gevochten moet worden. Ook in onze liberale lage landen is deze nooit vanzelfsprekend, blijkt uit een onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens. Iedere generatie moet daarom bewust blijven nadenken over de rol van het vrije woord, over zowel diens legale maar niet te vergeten ook diens culturele conceptie.
… Samen voor het vrije woord
In 2018 zat Nederland een jaar lang in de VN Veiligheidsraad. De Nederlandse Permanente Vertegenwoordiger, Karel van Oosterom, schreef naar aanleiding van zijn ervaringen in de Veiligheidsraad het boek Met een oranje das. Begin deze maand verscheen het, een bespreking voor de DEMO kon niet uitblijven.
… Recensie: Met een oranje das
Geen enkele Nederlander gedraagt zich hetzelfde en voelt zich hetzelfde. Er zijn regionale verschillen en verschillen in regels. Toch is het veel te gemakkelijk om daaruit te concluderen dat er helemaal geen Nederlandse identiteit is.
… Identiteit is onderscheid
‘’Het belang van het bewustzijn van cultuurhistorische potenties en de geschiedkundige waarden van erfgoed worden nogal eens onderschat.’’
… Jonge Democraten, onderschatten wij de kracht van cultureel erfgoed?
Voor de een is het een belangrijk thema, voor de ander een non-issue. Feit blijft dat het in de politiek een veel besproken onderwerp blijft, vooral partijen op de rechterflank van het spectrum bedrijven de identiteitspolitiek gretig. Het was bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen het nog Sybrand van Haersma Buma die opperde dat schoolkinderen het volkslied zouden moeten zingen op school, en daar ook bij zouden moeten gaan staan. Een voorstel waarvoor hij veel spot en hoon moest incasseren. Terwijl het zingen van het volkslied in veel andere landen juist als heel normaal word gezien, waarom niet in Nederland?
… April: Maand van de Nederlandse identiteit