Op 15 maart mag Nederland weer naar de stembus. De landelijke campagnes zijn weer in volle gang om zoveel mogelijk zetels te winnen in het ‘parlement’ van de provincie: de Provinciale Staten. De politieke belangen zijn zo groot, omdat de nieuwe statenleden op 30 mei nog eens een stem uitbrengen. Zij kiezen dan de leden van de Eerste Kamer, maar hiervan is de uitslag eigenlijk al van tevoren zeker.
De echte verkiezingsliefhebber heeft deze keer geluk, je krijgt namelijk niet één, maar twee stempassen thuisgestuurd. Het is namelijk ook tijd voor de Waterschapsverkiezingen! Maar wat zijn die waterschappen nou precies? Waarom moeten we daarop stemmen? En waarom ontbreekt moederpartij D66 van het stembiljet? We leggen het je uit!
Wouter Kobes
Geschiedenis
We beginnen met een klein stukje vaderlandse geschiedenis. Het allereerste waterschap, heel deftig ook wel een hoogheemraadschap genoemd, werd in 1255 opgericht. Er konden zo op een hoger niveau afspraken gemaakt worden over de waterhuishouding van een gebied. Sindsdien hebben waterschappen altijd een vergelijkbare rol vervuld. Rond 1970 lag het aantal waterschappen nog boven de 1500. Daar zijn er nu nog 21 van over.
Waterschappen in het nu
Sinds 2008 zijn de verkiezingen vergelijkbaar met de rest van de overheidslagen op basis van lijsten. De verkozen kandidaten vormen samen het ‘algemeen bestuur’ van het waterschap. De coalitie vormt zich in een ‘dagelijks bestuur’, onder leiding van een door de Koning benoemde dijkgraaf. Dezelfde structuur zien we ook bij de gemeenteraad en Provinciale Staten, maar dan met andere namen.
Een heel belangrijk verschil is dat de waterschappen ook geborgde zetels heeft. Geborgde zetels zijn zetels van het algemeen bestuur die niet door kiezers gevuld worden, maar door vertegenwoordigers van de landbouwsector en van natuurorganisaties. Je hebt als kiezer dus minder directe invloed op de zetelverdeling dan bij de andere verkiezingen. Gelukkig is het aantal geborgde zetels per deze verkiezingen al een beetje verlaagd, op initiatief van GroenLinks en D66.
Geen D66 op het stembiljet
De partijsoldaten die netjes bij het kruisje willen tekenen komen van een koude kermis thuis: D66 staat niet op het stembiljet. In plaats daarvan ondersteunen zij de partij Water Natuurlijk, samen met andere partijen als GroenLinks en Volt. Je zult op de kieslijst van deze partij dan ook wel D66’ers tegenkomen. Het is daarnaast ook geen verrassing dat veel standpunten van Water Natuurlijk in lijn zijn met het klimaatprogramma van D66. Zo zet Water Natuurlijk duurzaamheid voorop en willen ze extra investeren in de aanschaf van duurzame materialen, subsidies invoeren voor verduurzaming van huizen en wil de partij (versneld) waterkwaliteit- en duurzaamheidsdoelstellingen behalen. Allemaal thema’s die overeenkomen met de plannen van onze moederpartij.
Op de lijsten van Water Natuurlijk zijn ook Jonge Democraten te vinden, zoals Floris van der Valk, die lijstduwer is in Amstel Gooi en Vecht: “Water Natuurlijk en D66 passen ontzettend goed bij elkaar omdat ze allebei opkomen voor duurzame en progressieve idealen. Zo voert Water Natuurlijk een ambitieus klimaatbeleid, zijn ze voor een burgerberaad en willen ze zich internationaal inzetten door bijvoorbeeld bij te dragen aan het herstel van de waterinfrastructuur in Oekraïne en klimaatadaptie in Suriname en Caribisch Nederland.”
Waarom moet ik gaan stemmen?
Doordat de waterschappen vaak ver van de belevingswereld van burgers afstaan, kan het een raadsel lijken waarom juist jij hierop moet stemmen. Toch komen de waterschappen dichter bij jouw voordeur dan je zou denken (vaak zelfs erover). Zo beslissen de waterschappen over de kwaliteit van het oppervlaktewater waarin je zwemt, wat te doen met de droogte in de zomer en over hoe we onze dijken beheren die Nederland behoeden voor een tweede Watersnoodramp.
Hoewel veel partijen het over deze onderwerpen min of meer eens zijn – iedereen hecht immers waarde aan een goede waterkwaliteit – worden de waterschappen af en toe ook behoorlijk politiek. Zo moeten er afwegingen gemaakt worden over hoe de gewenste waterkwaliteit behaald wordt, of de waterschapsbelasting (ja, die betaal je) hoger moet zijn als je meer water verbruikt en of de waterschappen een actieve rol moeten spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Ook bij de waterschappen is landbouw een hot-topic, omdat zij over het grondwaterpeil gaan. Voor de landbouwsector is een lager peil het beste, voor gezonde natuur en het klimaat juist een hogere. Van der Valk: “De waterschapsverkiezingen zijn juist ontzettend belangrijk voor jongeren omdat water een essentiële rol speelt in de duurzaamheidsopgaves waar Nederland nu voor staat. De beslissingen die moeten worden genomen om deze opgaves op te lossen zijn te belangrijk om aan ouderen over te laten.”
De waterschappen spelen een cruciale rol in deze vraagstukken, waarbij jouw stem niet ongehoord mag blijven. Dus, vul de stemwijzer in en laat jouw stem horen op 15 maart, óók voor de waterschappen!
Bron foto: Wikimedia commons
Wil jij ook meewerken aan de DEMO of op de hoogte blijven van alle nieuwe artikelen? Neem dan contact op met de hoofdredactie.