“Maar hoe gaat het nou écht met je?” vraagt mijn tutor zodra ik haar kantoortje kom binnenlopen. Een lieve en betrokken vrouw, maar de vraag maakt me oncomfortabel. Waar moet ik beginnen? De studieschuld die me boven het hoofd hangt? Mijn onderhuur die binnenkort afloopt? Of anders die ene deadline waar mijn hele cijfer van afhangt?
Anne Smits
Dit soort vragen spoken door de hoofden van de meeste studenten. Een pandemie, klimaatcrisis, woningnood; onze hele generatie raakt ondergesneeuwd. Vorig jaar brachten het Trimbos-instituut, het RIVM en de GGD GHOR een landelijk onderzoek uit naar de mentale gezondheid van studenten op het HBO en de universiteit. De conclusie was, dat het hoger onderwijs werk moet maken van de mentale gezondheid onder studenten. Maar hebben ze dat gedaan? En waar kan het beter?
Het staat inmiddels vast dat de coronamaatregelen en lockdowns een harde klap waren voor de mentale gezondheid van jongeren. 30 procent van de studenten uit het Trimbos-onderzoek heeft sinds de coronacrisis meer last van meer angst- en depressiegevoelens. Velen voelen zich eenzaam en zijn emotioneel uitgeput. Hoewel binnen het hoger onderwijs de afgelopen tijd een aantal initiatieven zijn gestart, ben ik sceptisch over hoeveel studenten hier nou eigenlijk van op de hoogte zijn. En als ze er al van afweten, is de kans klein dat ze er vrijwillig op af zullen stappen. Studenten zijn niet geneigd zelf hulp te zoeken, al helemaal niet binnen het hoger onderwijs, waar ze een verminderd thuisgevoel ervaren.
Zij die niet zelf om hulp vragen – en dat zijn er veel – blijven achter.
Om studenten echt te bereiken moeten universiteiten zich proactief en betrokken opstellen. Zij moeten naar de studenten komen, in plaats van blijven afwachten tot we zelf aan de bel trekken. De bestaande initiatieven en hulplijnen zijn nog teveel afhankelijk van de eigen hulpvraag van studenten. Om me heen zie ik de gevolgen daarvan. Zij die niet zelf om hulp vragen – en dat zijn er veel – blijven achter en worden niet gezien.
Creëer een veilig studeerklimaat
Er zijn oplossingen, maar die worden nog onvoldoende benut. Om te beginnen zouden hogescholen en universiteiten kunnen kijken naar het honoursonderwijs. Deze excellentietrajecten zijn begonnen met het idee, een meer competitieve en gedreven studiecultuur te creëren. Zo konden studenten het beste uit zichzelf en uit elkaar halen. Dit is echter doorgeslagen in de vorm van een groep studenten die kampt met ongezonde prestatiedruk. Het is dus belangrijk dat universiteiten zich inspannen om open gesprekken te voeren met deze studenten en te zorgen voor de juiste begeleiding. Alleen op die manier kan een veilig studeerklimaat worden verwezenlijkt.
Uiteraard is niet alleen voor het honoursonderwijs, maar voor elke student een veilig studeerklimaat belangrijk. Immers worden alle studenten geraakt. Wij studenten voelen meer prestatie-, sociale en economische druk dan ooit tevoren. Het is niet meer dan logisch dat dit wordt aangepakt op de plek waar we de meeste tijd doorbrengen: het HBO of de universiteit. Daarom denk ik dat we het meest gebaat zijn bij mentale gezondheidscursussen in het curriculum van elke student. Leren omgaan met prestatiedruk, eenzaamheid en sociaalmaatschappelijke stress is net zo belangrijk als, en misschien zelfs belangrijker dan, inhoudelijke ontwikkeling. Per slot van rekening heeft het weinig zin om hoogopgeleid te zijn als je mentaal niet meer door kan.
Dus lieve hogescholen en universiteiten, zet ‘leren leven’ op de agenda en neem het voortouw om de ‘prestatiegeneratie’ uit het dal te trekken. Misschien dat we dan eindelijk durven praten over hoe het écht met ons gaat.
Door: Anne Smits
Bron foto: Pexels Free Photo’s.