‘Abortus is geen misdaad.’ Dat was de slogan waarmee BNNVARA, Spuiten en Slikken en het Humanistisch Verbond de afgelopen weken aandacht vroegen voor hun burgerinitiatief. Abortus valt op dit moment nog steeds onder het Wetboek van Strafrecht (artikel 296, om precies te zijn). Dit houdt in dat abortus strafbaar is, tenzij er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Het burgerinitiatief pleit voor een omgekeerde benadering: abortus is niet strafbaar, tenzij er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Een klein verschil, met grote gevolgen.
Luna Boom en Tom van den Top (werkgroep Diversiteit en Participatie)
Veel mensen zullen zeggen dat de abortuszorg in Nederland al erg goed is. Nederland is immers 1 van de slechts 75 landen die geen voorwaarden stelt aan abortus, ook niet op basis van economische omstandigheden of gezondheidsrisico’s. Daarnaast hebben Nederlandse vrouwen tot 22 weken in de zwangerschap toegang tot abortus. In veel landen waar abortus toegestaan is, wordt de grens gezet op 12 weken. Als kers op de taart geldt er binnenkort geen verplichte bedenktijd van 5 dagen meer waardoor vrouwen gelijk de hulp kunnen krijgen die ze nodig hebben. ‘Niks meer aan doen’, zou je kunnen zeggen.
Toch is het abortusrecht in Nederland minder vanzelfsprekend dan het in eerste instantie lijkt. De afschaffing van het recht op abortus in de Verenigde Staten en Hongarije afgelopen jaar veroorzaakte veel ophef in westerse landen. Ook in Nederland werd de discussie in verschillende hoeken weer aangewakkerd. Om deze reden maakt Anniek de Ruijter, directeur en jurist bij het Bureau Clara Wichmann, zich toch zorgen over de erosie van het recht. “Mensen morrelen eraan in kleine stapjes. Ze bemoeien zich eerst met de voorlichting rond abortus, met de informatievoorziening, de bedenktermijn, en ze laten ongewenst zwangeren foto’s zien van de embryo. Allemaal kleine dingen, maar als je honderd stenen plaatst, heb je een muur gebouwd”, aldus de Ruijter.
Abortus is geen misdrijf, maar een grondrecht
Volgens een rapport van TNS uit 2016 is 24% van de Nederlanders sterk voorstander van abortus en 21% van de Nederlanders principieel tegenstander van abortus. De resterende 55% stelt in meer of mindere mate voorwaarden aan het recht op abortus. Wat dit precies inhoudt, is per persoon verschillend en het voorbeeld dat de VS nu geeft kan leiden tot een verschuiving in de hoeveelheid voorwaarden die mensen verlangen. De Ruijter benadrukt dan ook dat voorstanders van het abortusrecht in Nederland niet te lui moeten worden bij het beschermen ervan.
Het aanpassen van dit fundamentele recht in het Wetboek van Strafrecht draagt zo een sterke en belangrijke boodschap uit naar de maatschappij: abortus is geen misdrijf, maar een grondrecht. Dat is niet alleen waardevol voor de symbolische status van het abortusrecht, maar ook voor het veranderen van het maatschappelijk debat over abortus. Daarnaast zorgt het er ook voor dat innovatie van de abortuszorg in Nederland sneller en makkelijker bereikt kan worden. Doordat abortus in beginsel een strafrechtelijke zaak is, komen bij het aannemen van nieuwe wetten veel vergunningsaanvragen, complexe administratie en uitzonderingsregelingen kijken.
In tijden waar in andere westerse landen het recht op abortus wordt uitgekleed, kan Nederland een belangrijke stap maken in de richting van vrijheid en veiligheid
Neem bijvoorbeeld de abortuspil. Deze pil kan worden gebruikt om een zwangerschap op veilige en effectieve wijze af te breken tot negen weken zwangerschap. Op dit moment staat de wet toe dat enkel artsen met een vergunning deze medicatie voorschrijven. Dit zorgt voor onnodige obstakels in een proces dat op zichzelf al zwaar genoeg is. Dit is slechts een voorbeeld van hoe het aanpassen van het strafrecht de toegankelijkheid van abortuszorg verbetert en de keuzevrijheid bij ongewenste zwangerschappen vergroot. Ruim 93.000 mensen waren het eens met deze strekking. Zij plaatste hun handtekening onder het initiatief en sinds 22 november ligt het bij de Tweede Kamer. Aan draagvlak dus geen gebrek. Of abortus ook daadwerkelijk uit het Wetboek van Strafrecht geschrapt zal worden, is nog de vraag. In tijden waar in andere westerse landen het recht op abortus wordt uitgekleed, kan Nederland een belangrijke stap maken in de richting van vrijheid en veiligheid. Hoog tijd dat onze houding tegenover het recht op abortus een reflectie wordt van onze normen en waarden. Abortus is immers geen misdaad.
Bron foto: verkregen via WordPress
Wil jij ook een artikel of opiniestuk schrijven voor de DEMO? Neem dan contact op met de hoofdredactie!