Voor de rubriek ‘stelling van de stichting’ legt de Hans van Mierlo stichting steeds een stelling voor, waar drie JD’ers op reageren. Deze keer een oudgediende die in het licht van de erbarmelijke opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen nog altijd relevant is: Burgemeesters moeten democratisch verkozen worden. Hoewel de Jonge Democraten voor dit voorstel zijn, blijken onder JD’ers ook nog de nodige bezwaren te leven.
Jeroen van Steijn: Slagvaardigheid boven nog meer legitimiteit
Een gekozen burgemeester zou de positie van die burgemeester waarschijnlijk sterker maken, maar het is de vraag of je dat moet willen. De burgemeester is nu voorzitter van het college burgemeester en wethouders. Het kan daar ook taken toebedeeld krijgen, maar meestal gebeurt dat in beperkte mate. Een gekozen burgemeester kan wel die druk voelen om meer macht naar zich toe te trekken, om aan verkiezingsbeloften te voldoen. Daarmee verzwakt de positie van de wethouders.
Dit kan er ook toe leiden, dat er meer frictie ontstaat tussen wethouders en de burgemeester. Zo kan het dat een gekozen burgemeester van een heel andere partij komt, of een heel andere ideologie heeft dan de rest van het college. Dan zal er een vergelijkbare situatie ontstaan als in de VS, waar de president continu in de clinch ligt met een congres dat een heel andere politieke kleur heeft. En net als in de VS is het ook heel goed mogelijk dat de gemeentebevolking een (lokale) beroemdheid verkiest die vooral goed is in lintjes doorknippen.
Kortom: Misschien leidt de gekozen burgemeester inderdaad tot meer democratische legitimiteit en wederzijdse controle, maar de kans is groot dat je veel bestuurlijke slagvaardigheid verliest.
Jeroen van Steijn studeert computer science en was kandidaad-raadslid voor D66 Pijnacker-Nootdorp.
Linda Ruijs: Vergroot het vertrouwen in de politiek!
Op 16 maart waren er weer gemeenteraadverkiezingen. Op die dag kozen de burgers welke lokale politicus hun stem mag vertegenwoordigen in de gemeenteraad. Uiteindelijk wordt er op een democratische manier een college van Burgemeester en Wethouders samengesteld. Nou ja, helemaal democratisch is dat echter niet. De wethouders worden wel degelijk, weliswaar indirect, gekozen, maar voor de burgemeester geldt dat niet. Dat vind ik een slechte zaak.
Dat de burgemeestersfunctie iets is waarop je kunt solliciteren, heb ik nooit helemaal begrepen. Natuurlijk kun je via een sollicitatieproces een prima kandidaat selecteren. Toch heb ik wel bezwaren hierbij.
Het vertrouwen in de politiek is op dit moment historisch laag. In de samenleving is er een steeds grotere groep die vindt dat de overheid hen in de kou laat staan. Een burgemeester die wordt gekozen in ‘achterkamertjes’ kan dit wantrouwen voeden. Ik snap wel dat dit voor mensen onbetrouwbaar overkomt. De wethouders worden immers ook voorgedragen door de raad, dus waarom zou dat voor een kandidaat-burgemeester niet kunnen? Op deze manier hebben burgers veel meer invloed op selectie van de nieuwe burgemeester, iets wat dit proces dus een stuk democratischer maakt. Tijd voor een nieuwe bestuurscultuur op lokaal niveau!
Linda Ruijs is Lid van afdeling Arnhem-Nijmegen, studente Biology aan de Radboud Universiteit en enthousiaste vrijwilliger bij de campagne van Nijmegen en Zevenaar
Jelrik Westra: Zoek de oplossing elders
Meer verkiezingen staat niet gelijk aan meer democratie. Integendeel, een gekozen burgemeester is een extra politicus in de gemeente die rekening moet houden met herverkiezingen. Met een gekozen burgemeester versterk je dus niet het lokale dualisme. Je creëert juist een extra macht die zich – net als de gemeenteraad – zal moeten laten leiden door politieke belangen, in plaats van het algemeen belang op basis waarvan wij als kiezers onze stem uitbrengen. Immers, zonder kiezers geen mogelijkheden om als politicus je idealen waar te maken. Dat een gekozen burgemeester of gemeenteraadsleden zich in hun keuzes laten beïnvloeden door politieke belangen, kan je ze dus moeilijk kwalijk nemen.
Wil je de lokale democratie echt versterken, kijk dan liever naar opties buiten dat systeem: buiten de representatieve democratie en buiten de partijpolitiek. Burgerfora (moeten we een nieuw woord voor verzinnen: burgers eet men in de McDonalds) en loting, maar ook vormen van liquid democracy moeten raadsleden durven te gebruiken. Ook als dat betekent dat zij een stukje van hun eigen macht aan ons moeten teruggeven.
Jelrik
Bron foto: WordPress Imagebank