Afgelopen augustus wakkerde de publicatie van het IPCC-rapport, waarin een ‘code rood voor de mensheid werd’, onder velen het bewustzijn rondom de klimaatproblematiek weer aan. Echter, bij diezelfde mensen ontbreekt het vaak ook kennis over de daadwerkelijke gevolgen. Er is een maximumtemperatuur gesteld voor de opwarming van de aarde, maar voor velen is dit maximum een getal waarvan de gevolgen niet goed voor te stellen zijn.
Josephine Baan
Hoeveel natuurrampen er zullen plaatsvinden en hoeveel diersoorten er zullen uitsterven, wanneer de aarde meer dan 2 graden Celsius is opgewarmd in 2050, dat is iets waar vrijwel alleen wetenschappers kennis van hebben. Wat we wél weten is dat als we zo doorgaan, de mondiale zeespiegel in 2150 met bijna vijf meter zal zijn gestegen. Nederland zal een stuk kleiner zijn dan het nu al is. Dus stelde ik mijzelf de volgende vraag: Moeten we ons niet weer gaan gedragen als jagers en verzamelaars, ofwel ons niet meer settelen op één plek, maar naar het midden van Europa trekken wanneer ons kikkerlandje onder water komt te staan? Ons gedragen als jagers en verzamelaars is niet de oplossing voor de klimaatcrisis waarin wij ons bevinden, want een code rood voor de mensheid betekent een code rood voor de aarde, die in de toekomst niet meer leefbaar zal zijn wanneer wij ons op deze (eigenlijk anti-)beestachtige manier gedragen.
Statements kunnen helpen, maar hulp is geen oplossing
Wanneer ik op vrijdagen scholieren door de straten zie lopen, geeft dat mij hoop. Zij houden hun handen omhoog in de vervuilde lucht om borden te dragen waarop staat dat er geen Planeet B is. Dan is er ook nog een andere groep individuen vol goede bedoelingen, die het probleem onder ogen ziet en statements maakt, zoals de spijbelende kinderen. Zij zetten deze statements zelfs om in directe acties: geen vlees, geen melk, geen vliegtuig. Zij pareren egoïsme voor het belang van moeder aarde. Onder de streep zal echter bewustzijn onder enkelen, gecombineerd met duurzame beleidsplannen onder (helaas niet alle) politieke partijen, niet leiden tot een oplossing voor de huidige klimaatproblematiek.
Het voelt dan ook alsof we onze grip op de klimaatveranderingen aan het verliezen zijn, of –wanneer ik mijn diepere angst uitspreek– al zijn verloren. Daarom is het tijd om de controle te herpakken, waarvoor we toch inspiratie moeten putten uit de steentijd. Want er is één belangrijk kenmerk van de jagers en verzamelaars dat nodig is voor deze actie: samenwerken. De klimaatcrisis vraagt namelijk om een goed gecoördineerde en verregaande internationale samenwerking.
Belang van internationale samenwerking
De hoeveelheid CO2 die we mogen uitstoten om een maximale opwarming van twee graden Celsius te bereiken in 2050 is naar waarschijnlijkheid bijna op. In het ergste geval is het zelfs al op. Hoe kan het dan dat ik afgelopen jaar vreugdekreten hoorde, omdat de CO2-uitstoot van Nederland in 2021 14% lager lag dan in 2020? Wanneer we kijken naar de doelen van de EU en de VS betreffende CO2-productie, is er geen ruimte gemaakt voor andere landen en continenten om CO2 te produceren. Waar eerst ruimte in het kader van CO2 uitstoot werd gegeven voor landen met een economische achterstand om te groeien, zijn deze landen in de planning van de EU en de VS totaal in de vergetelheid geraakt.
Stoppen met wijzen
Dat betekent stoppen met wijzen naar de veganisten die iets goeds proberen te doen. Wijzen naar de landen die mee willen doen met de internationale handel of wijzen naar de veel-verbruikers die CO2 produceren voor ons (lees de Westerse wereld) gebruik, is evenmin de oplossing. De oplossing zit hem in een samenwerking tussen deze verschillende partijen, op internationaal vlak. De oplossing vergt inleveren door hen die het goed hebben, om degene met een economische achterstand een steuntje in de rug te kunnen geven, zonder dat de wereld daar direct mee vergaat. Want transitie naar een duurzame wereld zal economische pijn brengen, onder zowel de rijken als de armen. Alleen als er op internationaal overheidsniveau zekerheid wordt gegeven betreft ondersteuning aan alle lagen in de samenleving, zal de volgende generatie nog kans hebben op een bestaan. Daarom moeten we ons nu eerst focussen op de Amerikaanse verkiezingen van 2024, want als Trump weer aan de macht komt, is deze internationale samenwerking gedoemd te mislukken.
Josephine Baan is afdelingssecretaris bij de Jonge Democraten Rotterdam