Met het kiezen van de nieuwe Tweede Kamer is er afscheid genomen van vele Kamerleden die zich de afgelopen jaren voor de politiek hebben ingezet. Ook verscheidene D66’ers zijn vertrokken, waaronder Rutger Schonis. Gedurende zijn tijd als Kamerlid was hij woordvoerder toerisme, infrastructuur en openbaar vervoer. Na het vertrek van Alexander Pechtold, kwam hij ruim twee jaar geleden in de Kamer en naar aanleiding daarvan interviewde de DEMO hem. Tijd voor een nieuw gesprek over hoe de afgelopen periode bevallen is.
Ingezonden door Mathijs van der Loo
Hoe kijk je terug op de 2,5 jaar dat je in de Tweede Kamer hebt gezeten?
Het was een hele bijzondere periode. Je hebt toch een aantal dingen meegemaakt rondom de coronacrisis waarbij je op de eerste rang van de geschiedenis zit.
Hoe heeft corona het kamerwerk veranderd?
We kwamen in maart vorig jaar thuis te zitten. Je gaat van Tweede Kamerlid naar huiskamerlid. Ik zat toen nog in de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland en het rapport moest toen nog geschreven worden. We hebben daardoor alle tijd gekregen om hieraan te werken. Dat hebben we eerst op afstand gedaan, maar later hebben we dat op anderhalve meter afstand gedaan en hier heb ik het best druk mee gehad.
Door de lockdown zijn er ook geen werkbezoeken meer. In de zomer heb ik nog een paar dingen gedaan, maar zodra de lockdown begon zeg je die werkbezoeken af. De werkbezoeken zijn toch de leuke kanten van het kamerwerk. Het vele digitale vergaderen vond ik het minst leuke aan de periode van de lockdown. Je zag dat soms terug in de fractievergaderingen: er ontstonden kleine irritaties onderling doordat je elkaar niet live sprak.
Wat heeft jou het meest verbaasd in jouw periode als Kamerlid?
De hijgerigheid van het kamerwerk: iedere keer weer de druk om in het nieuws te komen met een klein plannetje of idee. De focus op het maken van goede wetgeving is zo naar de achtergrond verdrongen. Het is iets dat Pieter Omtzigt ook heeft aangegeven over waarom het parlementaire systeem heeft gefaald bij de toeslagenaffaire. Je bent helemaal niet bezig met goede wetgeving of slimme plannen en ideeën uitwerken
“Er wordt vaak gezegd dat regelgeving belemmerd.”
voor Nederland. Je bent alleen maar in de weer met de vraag ‘hoe kom ik vandaag op nu.nl of de NOS?’. Ik heb daar van nature niet zoveel mee. Ik hoef niet iedere avond bij Jinek aan tafel te zitten. Andere collega’s hadden daar wel meer behoefte aan en dat valt me wel op.
Je had je vuurdoop twee jaar geleden met het drama rondom de Stint. Hoe kijk je daarop terug?
Arib refereerde hier nog aan tijdens mijn afscheid. Het was indertijd een heel heftig en emotioneel debat. De vader van één van die kinderen zat op de publieke tribune en die was ook vocaal aanwezig toen minister Cora van Nieuwenhuizen haar excuses aanbood. Dat was voor mij een best aangrijpend moment. Ik heb na afloop van dat debat met die mensen gesproken en dat zal ik niet snel meer vergeten.
Wat hier nou precies gebeurd is, zullen we nooit weten. De technische recherche weet het niet. TNO heeft daarnaast een aantal aanbevelingen gedaan, maar die zaten meer op het niveau van hoe zo’n Stint werkt.
“Hun boodschap was: ‘We willen de Lelylijn’. Ze hadden wel een punt.”
Er wordt vaak gezegd dat regelgeving belemmerd. Alleen wat ik aan dit verhaal heb overgehouden is dat je hier ziet dat mensen maar wat gaan doen en een goed handelingskader missen wanneer regelgeving ontbreekt. Dat ze dan geen goed kompas hebben om hun koers op te kunnen bepalen. Dan kunnen er dit soort dingen gebeuren. Als het een Stint van de post was geweest, hadden we deze hele discussie nooit gehad, dan hadden die dingen ongewijzigd doorgereden. Goede wetgeving is belangrijk blijkt. De markt kan niet alles oplossen.
Je bent een keer viral gegaan in een debat met de PVV.
Ik moest een vergadering van de commissie justitie overnemen van Marijke van Beukering. Die ging over reljeugd en de rellen in de Haagse Schilderswijk. Ik was van tevoren gewaarschuwd dat deze commissie behoorlijk politiek was. Bij die vergadering begon Markuszower (PVV) over ‘homo’s moeten toch hand in hand kunnen lopen in de de Schilderswijk?’. Toen heb ik gelijk drie vragen gesteld over andere heftige situaties waar je niets van ze hoorde: ‘Waar was de PVV dan?’
Rob Jetten refereerde er nog aan bij mijn afscheid. Er zijn leden die vanwege dat filmpje lid zijn geworden van D66. Het zijn momenten waarop je als volksvertegenwoordiger kunt laten zien waar jij voor staat, welke waarden jij vertegenwoordigt, wat je belangrijk vindt en waarom.
Afgelopen jaar kwam ook het onderwerp van de Lelylijn op de politieke agenda te staan. Wat heb jij daarin betekend?
Wim van Wegen, de fractievoorzitter van D66 Noordoostpolder, kwam in februari 2019 samen met andere fractievoorzitters uit die gemeente bij mij op de koffie. Hun boodschap was: ‘We willen de Lelylijn’. Ze hadden wel een punt. Maar er werd steeds gekeken naar de Zuiderzeelijn of Lelylijn vanuit een transportopgave. Als je dat breder trekt en woningbouw erbij pakt, het verbinden van landsdelen en kansengelijkheid, komt zo’n Lelylijn wel in ander licht te staan.
“Het is een verrassing dat ik dit heb mogen doen.”
Rutger Schonis – oud-Tweede Kamerlid D66
Ik heb toen samen met het CDA hier het voortouw in genomen: we moeten eens kijken wat er wel kan. Het kon niet bepaald op applaus rekenen in de coalitie en ook niet bij het ministerie. De houding is toch een beetje van: ‘Computer says no.’ We hebben toen een motie ingediend: ga nou eens kijken wat wel kan. Deze is aangenomen en vervolgens is het balletje gaan rollen. In het verkennend onderzoek worden kansen genoemd voor nieuwbouw, werkgelegenheid en dan heeft zo’n Lelylijn wel een belangrijk multiplier-effect.
Voormalig president-directeur van de NS Roger van Boxtel heeft weleens te kennen gegeven dat ze bij de NS niet zo zaten te springen voor de Lelylijn.
De enige die gelijk mee wilde doen was ProRail, want zij mochten hem aanleggen. Ik heb ook weleens met Roger van Boxtel gesproken over de robuustheid van zijn systeem. Je hebt nu alleen de trein via Zwolle als je naar het Noorden moet. Als je een by pass maakt, kan je daar gebruik van maken als er een storing richting het Noorden is, want anders ligt meteen de hele regio boven Zwolle eruit. Dat zijn waarden die je moet meenemen waarom je dit wel of niet moet gaan doen.
Waar ben je het meest trots op wat je bereikt hebt in de Kamer?
Op de coulanceregeling voor het CBR heb ik echt wel mijn stempel kunnen drukken. We hebben daarvoor met onze vuist op tafel geslagen. ‘Beste Cora, het kan niet zo zijn dat 600.000 mensen buiten hun schuld om hun rijbewijs niet kon verlengen omdat het CBR hun zaken niet op orde heeft.’ Daar wou ze aanvankelijk niet aan, maar het gaat toch gebeuren en daardoor is een coulanceregeling in het leven geroepen. Ook nu met corona wordt van deze regeling gebruik gemaakt.
Iets anders waar ik trots op ben is het actieplan dat we hebben gemaakt naar aanleiding van de ramp van de MSC Zoë, om dit soort rampen in de toekomst te kunnen voorkomen. Het ministerie heeft dit plan ook omarmt.
Wat zijn je plannen in de nabije toekomst?
Ik was zelfstandig adviseur voor mijn komst naar Den Haag. Dat kan ik gewoon weer oppakken. Ik ben ook weer gevraagd voor een klus voor een windpark. Voor de rest ga ik de komende tijd gebruiken om te ‘herbronnen’. Ik blijf nog wel binnen D66 actief. Ik ga dingen doen voor de lijstadviescommissie voor de gemeenteraadsverkiezing van komend jaar waar ik voor gevraagd ben. Het Kamerlidmaatschap is mij een beetje overkomen. Ik heb mij ooit gekandideerd, maar toen zag het er nooit naar uit dat ik in de Kamer zou komen. Het is een verrassing dat ik dit heb mogen doen. Ik kijk er met veel plezier, eer en genoegen op terug.
Omslagfoto: Rutger Schonis