Er is geen enkele politicus zo met de geschiedenis van D66 verbonden als Hans van Mierlo: oprichter, tweemaal partijleider en ook tweemaal minister. Allemaal in ruim dertig jaar. Het leven van de in 2010 overleden Van Mierlo vroeg al langere tijd om een biografie en sinds 15 januari ligt de biografie Een wonderbaarlijk politicus: Hans van Mierlo 1931-2010 in de (web)winkels.
Ingezonden recensie van Mathijs van der Loo
Het boek is geschreven door journalist en historicus Hubert Smeets. In het voorwoord van het boek tekent hij direct een persoonlijke noot op. Hier vertelt hij dat hij Van Mierlo “een beetje kende”. Hij sluit zijn voorwoord dan ook af met de mededeling dat hij zijn onderwerp zo objectief mogelijk in zijn tijd probeert te portretteren, maar de inleiding bevat een waarschuwing voor een vorm van engagement in het boek. Dit laatste uit zich het sterkst in de epiloog van het boek waar Smeets pleit voor een oud idee van Van Mierlo: de oprichting van de Progressieve Volkspartij (PVP). Hij schrijft een pleidooi om dit oude idee weer te herintroduceren in de hedendaags politiek. Dit betoog doet enigszins afbreuk aan een verder goed uitgebalanceerde biografie.
De biografie van Van Mierlo is geen politieke biografie met alleen oog voor wapenfeiten uit de Tweede Kamer en van zijn rol als minister. Het boek portretteert hem als mens. Dat komt tot uiting in het behandelen van de jeugd en het overlijden van Van Mierlo, maar vooral in de aandacht die er geschonken wordt aan het liefdes- en gezinsleven van de politicus. Zijn privéleven leed zwaar onder de politieke carrière die Van Mierlo doormaakte. Zijn leven wordt bijna Shakespeareaans gepresenteerd: vol heroïek en tragiek.
D67
Sterk aan dit boek is de kunde van Smeets om Hans van Mierlo in zijn historische context te plaatsen. In een aantal hoofdstukken diept de schrijver de periode waar Van Mierlo in leefde goed uit. Zo besteedt hij de nodige tijd aan het feit waarom het jaar 1966 in de Nederlandse politieke en maatschappelijke geschiedenis zo’n belangrijk jaar was en waarom het dus D66 is en niet D67.
Hubert Smeets had toegang tot de privédocumenten van Hans van Mierlo, waaronder zijn dagboeken en deze geven een interessant inkijkje in het denken van de D66-oprichter. Een andere verdienste van dit boek is dat het een paar mythes rondom de persoon Van Mierlo weet door te prikken, zoals zijn keus om in 1966 de lijsttrekker van de partij te worden en het standpunt van de oprichter omtrent het referendum.
Paarse kabinet
Smeets besteedt ruimschoots de tijd aan de opmaat naar het allereerste paarse kabinet en de totstandkoming hiervan. Vervolgens wordt ook het ministerschap van Van Mierlo bij Buitenlandse Zaken uitgebreid behandeld. Hieruit ontstaat een beeld waarin de kosmopoliet Hans van Mierlo zich sterk inzette voor uitbreiding van de EU, maar op de dossiers Srebrenica en Bouterse geen bijzondere indruk maakte. Desalniettemin wordt het heersende beeld van het feit dat Van Mierlo geen beste minister van Buitenlandse Zaken was in deze biografie goed genuanceerd.
Of het een complete biografie is moet in het midden gelaten worden. Smeets heeft ervoor gekozen om niet al te veel tijd en woorden te besteden aan het Kamerwerk dat Van Mierlo verrichtte. Het boek verzandt dus niet in het behandelen en oplepelen van de Kamerdebatten.
Smeets durft het als biograaf aan om over zijn onderwerp een oordeel te vellen. De auteur schildert Van Mierlo af als een van de belangrijkste politici van de afgelopen vijftig jaar die aan de basis stond van een van de progressiefste kabinetten (Den Uyl I) en het eerste niet-christelijke kabinet (Paars I). Hiermee heeft Van Mierlo onmiskenbaar zijn handafdruk achtergelaten in de Nederlandse politiek. Zijn leven heeft een monumentale biografie opgeleverd die recht doet aan het statuur van Hans van Mierlo.
Titel: Een wonderbaarlijk politicus: Hans van Mierlo 1931-2010
Auteur: Hubert Smeets
Uitgeverij: De Bezige Bij
Winkelwaarde: 39,99
Bron omslagfoto: De Bezige Bij