Als fractievoorzitter in Winterswijk, medewerker van D66 Gelderland en voormalig stagiaire in de Eerste Kamer is Loes ten Dolle (1995) veruit de meest politiek ervaren kandidaat onder de 30. Al op haar 22ste werd Loes lijsttrekker van D66 Winterswijk. Nu wil ze de Tweede Kamer in om Achterhoekse jongeren als zichzelf te vertegenwoordigen.
Wimer Heemskerk
De meeste 22-jarigen zouden er niet aan denken zich te kandideren voor de gemeenteraad, laat staan als lijsttrekker. Hoe kwam je zo jong al in de politiek terecht?
Ik had op de middelbare school al interesse voor politiek. Via een Lagerhuis toernooi ontdekte ik dat ik debat leuk vind en dus ging ik de politiek volgen. Vervolgens liep ik, net zoals elke jongere in de Achterhoek, tegen problemen aan. Ik wou graag een woning voor mezelf, maar wel in de Achterhoek blijven wonen. Dat was nauwelijks mogelijk: starterswoningen waren er niet. Ik had altijd al een grote mond, dus vond dat ik me hier dan ook zelf tegenaan moest bemoeien. Toen heb ik de lokale D66-fractie gemaild.
Winterswijk is een vergrijsde gemeente, dus als je je daar als jongere meldt gaat het snel. De lijsttrekker die er zat wou al een tijd stoppen, maar er was niemand die het over wilde nemen. Dus heb ik, na anderhalf jaar actief te zijn bij D66, het stokje van hem overgenomen.
Denk je dat de huidige kandidatenlijst van D66 goed genoeg is om de belangen van jongeren te vertegenwoordigen?
Ik denk dat het in het algemeen goed gelukt is om een mooi diverse lijst samen te stellen. We missen nog een twintiger in de top 20. Maar niet alle jongeren zijn hetzelfde. Er is een groot verschil tussen de belangen van jongeren uit Amsterdam en jongeren uit de regio. Veel Achterhoekse jongeren die in andere steden zijn gaan studeren zouden graag terug verhuizen. Maar er zijn voor hen nauwelijks woningen en er is nauwelijks hoogopgeleid werk. Zij hebben iemand nodig die zich voor hen hard maakt en dit gaat regelen, ook in de Tweede Kamer.
“Juist in de Achterhoek is het sociaal-liberalisme nodig.”
Echter, juist de regio’s zijn minder goed vertegenwoordigd dan 4 jaar geleden. Van mij hoeft echt niet elke regio vertegenwoordigd te zijn, maar het is wel belangrijk dat we vanuit alle verschillende achtergronden iemand hebben die weet wat er speelt. Een jongere uit de regio zou in de fractie daarom een mooie aanvulling zijn.
D66 staat als partij eerder bekend te kiezen voor centralisatie dan voor investeren in krimpregio’s. Niet echt een partij voor de regio toch?
Op bepaalde punten wringt de landelijke lijn van D66 inderdaad met de realiteit in de regio. Om een voorbeeld te geven, in het concept verkiezingsprogramma werd voorgesteld om een scherpe kwaliteitsondergrens te stellen aan middelbare scholen. Dat zou moeten leiden tot meer gecentraliseerde, betere scholen. Een logisch plan in de Randstad, maar in de Achterhoek zou dat betekenen dat er maar twee scholen overblijven. Sommige scholieren zouden dan elke dag tot wel 40 kilometer moeten reizen. Gelukkig is dit nu via een amendement aangepast.
Waarom dan toch de keuze voor D66?
Juist in de Achterhoek is het sociaal-liberalisme nodig. Veel is hier verstard. Wil je als Achterhoek de komende decennia relevant blijven, dan moet je ook keuzes durven maken en over grenzen heen kunnen kijken. Dat is het D66-verhaal voor de Achterhoek. Mijn droom is dat Winterswijk de eerste Nederlands-Duitse fusiegemeente wordt.
En ook het sociale verhaal van D66 is nodig in de Achterhoek. We laten iedereen vrij, maar niemand vallen. Dat betekent dus ook dat we voorzieningen op peil houden. Dat staat bij mij in Winterswijk onder druk, dus maak ik mij daar hard voor. Een paar jaar terug is de keuze gemaakt om het ziekenhuis in Winterswijk samen te voegen met een ander ziekenhuis, dat werd bestuurlijk een bende. Ik heb me daarin vastgebeten, ook toen de rest van de raad mij er belachelijk om maakte. Uiteindelijk bleken hele IC-afdelingen en de spoedeisende hulp weg te vallen. Ondertussen zijn de directeuren van beide ziekenhuisafdelingen opgestapt en is het Winterswijkse college mede hierdoor ten val gekomen. En dat terwijl andere partijen het niet aandurfden om er politiek van te maken. Ook zulke thema’s horen wat mij betreft bij D66.
“We moeten een totaal nieuwe manier ontwikkelen voor het aanpakken van recidivisten. Op dit moment is het aantal mensen dat hun straf heeft uitgezeten en terugvalt in misdaad ongekend hoog.”
Hoe verschilt de gemeenteraad in kleine gemeenten van grotere?
In een klein dorp is het lastig om over oud zeer heen te stappen. De val van de coalitie heeft hier de sfeer erg verzuurd. Mensen vinden het lastig dingen niet persoonlijk te nemen. Ook zorgt het ervoor dat raadsleden zich meer bezighouden met populariteitsvraagstukken. Iedereen kent elkaar, dus als een clubje mensen zich ergens druk over maakt is het al snel hét thema. Dat is ook wel een pluspunt: de politiek staat dichtbij de mensen. Maar tegelijkertijd kan het ervoor zorgen dat de belangrijke vragen niet worden gesteld.
Je bent tegenwoordig niet meer de enige jongere die politiek actief is in de Achterhoek. Zo richtte de jongeren die zich om jou heen verzamelden twee jaar terug zelfs de JD regiocommissie Winterswijk op. Hoe verklaar je dat succes?
Vrijwel alle jongeren hier lopen tegen dezelfde problemen aan als ik. Daarnaast helpt het natuurlijk dat er iemand van hun eigen leeftijd is die hen aanspreekt. En ik straal van nature veel energie uit.
Wat zou jij als Kamerlid graag willen bereiken?
Ik zal twee voorbeelden geven van dingen waar ik graag mee aan de slag zou gaan. Ten eerste zou over de grens studeren veel toegankelijker moeten worden. Voor wie in de Achterhoek woont is de dichtstbijzijnde hogeschool niet in Nederland, maar over de grens in Duitsland, in Bocholt. Voor velen maar een half uur reizen. Het studentenreisproduct geldt echter niet over de grens. In plaats daarvan moeten studenten nu helemaal afreizen naar Enschede of Arnhem.
Een tweede thema komt voort uit mijn eerdere werk in de gevangenis. We moeten een totaal nieuwe manier ontwikkelen voor het aanpakken van recidivisten. Op dit moment is het aantal mensen dat hun straf heeft uitgezeten en terugvalt in misdaad ongekend hoog.
Reken me nog niet af! Ik ga vol voor een zetel aankomende maart.
Met welke partijen zou je graag willen samenwerken als Kamerlid?
Met de VVD én Groenlinks, tegelijkertijd. Ik denk dat je altijd moet proberen de gehele samenleving te vangen en samen te polderen tot een goede uitkomst.
Wie is jouw politieke idool?
Tjeerd de Groot, omdat hij altijd de moeilijke vragen durft te stellen. Hij houdt zich niet alleen bezig met populariteitsvraagstukken.
Je bent nooit actief geweest bij de JD, hoe komt de vereniging op je over?
De Jonge Democraten stralen veel energie uit. Anders dan clubs bij D66 willen jullie vooral dingen doen. Daar hou ik wel van.
Het is je, ondanks een actieve voorkeurscampagne van o.a. de JD nauwelijks gelukt te stijgen op de kandidatenlijst, hoe kijk je nu terug op die verkiezing? Had je op meer gehoopt en verwacht?
Ik ben één plek gestegen op de kandidatenlijst, dat is al helemaal niet zo makkelijk, dus ik ben blij.
Nu je niet op een verkiesbare plek staat, wat zijn je politieke plannen voor komende jaren?
(lachend): Reken me nog niet af! Ik ga vol voor een zetel aankomende maart. Voor wat verder voorbij komt, doe ik wat ik dan denk dat ik moet doen.
Loes ten Dolle is fractievoorzitter in een eenmansfractie voor D66 in Winterswijk. Daarnaast werkt ze als communicatiemedewerker voor D66 Gelderland. Daarvoor studeerde ze HBO-rechten aan Hogeschool Saxion en rondde ze een master Rechten af aan de Radboud Universiteit. Eerder liep ze al stage voor de D66-fractie in de Eerste Kamer.
Bron omslagfoto: Loes ten Dolle