Op zaterdagmiddag 12 september organiseerden vier Amsterdamse studenten een demonstratie op het Museumplein. Een demonstratie voor de opvang van 500 mensen uit het Griekse kamp Moria, dat onlangs afbrandde en 13.000 vluchtelingen dakloos achterliet. Een demonstratie tegen de deal van het kabinet, waarmee slechts 100 vluchtelingen opgenomen zouden worden. Op het programma stonden speeches van onder andere GroenLinks-leider Jesse Klaver en onze eigen JD-voorzitter Léonie Janssen. Thijmen van Hoorn doet verslag.
Het is zaterdagmiddag 15:00 uur. De vier studenten die het protest in twee dagen uit de grond hebben gestampt lopen driftig heen en weer over het veld. Eén van de vier richt haar aandacht tot een klein leger van jongeren in oranje hesjes. Ze krijgen instructies over hoe ze de anderhalve meter moeten handhaven. De politie staat van een afstandje te kijken. Het Museumplein vult zich langzaamaan met mensen. Iedereen draagt een mondkapje en staat op een van de honderden stippen, die eerder op de dag op anderhalve meter van elkaar op het gras zijn geverfd.
Woede, verdriet, onmacht en teleurstelling
Een uur later begint het. Erik van Muiswinkel, tot enkele jaren geleden nog bekend vanwege zijn rol als Hoofdpiet, opent als moderator het programma. Hij haalt de eerste spreker naar voren, Ahmad al Sadeq. Hij vertelt een ijzingwekkend verhaal. Over zijn reis naar Europa, over zijn elfjarige broertje die hij moest opvoeden, over een vader die zijn zoontje meegaf aan mensen die Europa wel binnen mochten komen. “Tell him I existed,” zo citeert Al Sadeq de vader. De tranen rollen over zijn wangen. Het Museumplein geeft een luid applaus.
De toon voor de demonstratie is gezet. Er heerst woede, maar de overheersende emoties zijn verdriet, onmacht en teleurstelling. Rikko Voorberg vertelt met een felle stem over het initiatief “we gaan ze halen” en roept op tot een minuut stilte. Volt Nederland uit haar ongenoegen over de Europese houding. Een Syrische band speelt een lied dat klinkt als een hymne. Een klein jongetje met lange blonde haren rent rond met een bordje in zijn hand.
Dan is het moment suprême voor de Jonge Democraten aangebroken. Van Muiswinkel neemt het woord D66 in zijn mond en het plein begint te fluisteren naar elkaar. Wat moet men verwachten van een lid van een van de partijen die afgelopen week het akkoord heeft gesloten? Léonie Janssen betreedt het podium en het plein valt stil. “Ik sta hier omdat ik diep teleurgesteld ben, teleurgesteld in de deal die hier nu ligt.” Het publiek juicht. De JD-voorzitter citeert van een uitgeprinte social mediapost van de VVD over het akkoord en scheurt het vel doormidden. Harde woorden, hard applaus.
Het wordt even onrustig wanneer Jesse Klaver als volgende gast wordt aangekondigd. Een vrouw die al meerdere keren is aangesproken door de politie schreeuwt naar Klaver en wordt afgevoerd. Twee politiebusjes komen toegesneld en de aanwezige journalisten duiken er bovenop. De vrouw wordt niet meer teruggezien. Het plein is volgelopen met naar schatting 1500 mensen en van Muiswinkel roept nogmaals op om de afstand te bewaren. De demonstranten lijken moe te worden en beginnen onderling meer te praten. Steeds meer mensen gaan zitten terwijl een Irakese journalist en twee huisartsen vertellen over hun ervaringen op Lesbos.
“Fucking Europe, fucking borders…”
De toon blijft echter hetzelfde. Mensen zijn verdrietig en boos, maar ook vastberaden en hartelijk naar elkaar. Geen ruzies, moeilijkheden of gedoe. De mensen zijn hier om naar elkaar te luisteren. Het thema van de demonstratie is een van de meest beladen politieke onderwerpen, maar toch heerst er een ingetogen en warme sfeer. Activiste Sarah Mardini sluit af en stelt iedereen weer op scherp. De woede komt weer naar boven wanneer ze “fucking Europe” oproept om haar “fucking borders” te openen.
De opkomst is indrukwekkend. Vanaf een ladder voor journalisten doen de demonstranten op anderhalve meter afstand denken aan het Terracottaleger. Het merendeel van de speeches heeft dezelfde inhoud, maar de persoonlijkheid in de verhalen druipt er van af. Het is een gekke gewaarwording om te horen hoe Klaver, de grootste naam op het programma, de kortste speech geeft en het magerste applaus ontvangt. Dit is een demonstratie van mensen, voor mensen. Misschien is daar wel geen plaats voor een politicus.
Geschreven door en foto van Thijmen van Hoorn (o.a. bestuurslid politiek bij de JD Arnhem-Nijmegen).