Vaak wordt er verondersteld dat het oprichten van de Eerste en Tweede Kamer in 1815 een breuk met het verleden was. Deze zomer kwam het boek Regentenwerk: Vergaderen in de Staten-Generaal en de Tweede Kamer, 1750-1850 uit dat is geschreven door historica Lauren Lauret. In dit boek probeert zij te breken met het standaardbeeld wat er bestaat over de Tweede Kamer in deze periode.
Regentenwerk verscheen in 2019 als de dissertatie van Lauret aan de Universiteit Leiden en de wetenschappelijke basis van dit boek is ook vrij duidelijk. Het boek telt zeventig bladzijden aan voetnoten, maar het boek leest nooit stroef door wollige of lang uitgerekte zinnen. Door de combinatie van primaire bronnen die ze gebruikt zoals dagboekfragmenten, brieven en de Handelingen van de Eerste en Tweede Kamer, is Lauret in staat om een zeer compleet beeld te schetsen van de vergaderpraktijken in de Tweede Kamer.
Het boek draait om de vraag wat de continuïteit en discontinuïteit was tussen de Staten-Generaal van de oude Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Tweede Kamer van het nieuw opgerichte koninkrijk. Aan de hand van verschillende facetten onderzoekt Lauret de overeenkomsten en verschillen. Zo beschrijft ze hoe het de oud-gedeputeerde van de Staten-Generaal Van Lynden van Hoevelaken verging in de nieuwe Tweede Kamer. Vervolgens wordt er gekeken naar de vergaderzalen. De procedures van de vergaderingen komen ook aan de orde, alsook de rol die de koning en de provincies hadden op de Kamer.
Lauret slaagt zeker in haar opzet om de continuïteit en discontinuïteit in de vergaderpraktijken te onderscheiden. Eén van de belangrijkste voorbeelden hierin is wel de rol van de Oranjes. Waar in de oude Republiek de Oranje als stadhouder een dienende rol had ten opzichte van de Staten-Generaal waren deze rollen in het koninkrijk vanzelfsprekend omgedraaid. Maar de Tweede Kamer probeerde wel haar tanden te laten zien om de koning richting die dienende rol weer terug te krijgen. Die continuïteit blijkt ook uit andere dingen, zoals de groene bekleding van de tafels in de Eerste en Tweede Kamer die afkomstig was van het tafelkleed wat op de vergadertafel van de Staten-Generaal lag ten tijde van de Republiek.
Doordat er in de Tweede Kamer in deze periode nog geen politieke belangen speelden waren er andere krachten die de stemmingen in de Kamer bepaalden. In de Kamer was er sprake van een wisselwerking tussen provinciale, persoonlijke en nationale belangen. Ook de Zuid-Nederlanders vervulden hun eigen kenmerkende rol in het functioneren van de Tweede Kamer en hadden daarmee hun invloed op de veranderingen in de Kamer.Het boek is her en der voorzien van afbeeldingen. Daarnaast staan achter in het boek enkele bijlagen met onder andere Kamerfamilies en de bestuurlijke ervaring van Tweede Kamerleden. Regentenwerk biedt een interessant inzicht in het werk van de Tweede Kamer voor 1848 en laat duidelijke een periode zien van een Kamer die in transitie is. Daarom zou het boek niet misstaan in een kast met andere boeken over de Nederlandse parlementaire geschiedenis.
Geschreven door: Mathijs van der Loo
Omslagfoto: cover boek Regentenwerk
Titel: Regentenwerk: Vergaderen in de Staten-Generaal en de Tweede Kamer, 1750-1850
Auteur: Lauren Lauret
Uitgeverij: Prometheus
Winkelwaarde: 29,99