Op reis in Iran toen de raketten vlogen

“Hé, pas je wel op? Alle VS-ers moeten Iran verlaten begrijp ik, en Nederland is bondgenoot…” Ik was al bijna een week in Iran toen ik dit appje kreeg van m’n bezorgde moeder. Logisch ook wel, ze werkt immers bij RTL (Nieuws) en krijgt alles dus mee.

Ik heb veel interesse in de internationale politiek en ik wist dus ook zeker wel wat er allemaal aan de hand was, maar toch was ik niet gestresst. Ongeacht de gebeurtenissen gaat het leven verder, ik zat dan ook met zes personen gepropt in een piepkleine Peugeot toen ik het bericht kreeg. De vijf andere passagiers waren geen kennissen of dikke Duitse toeristen op een tour, maar vijf Iraanse vrouwen die in een eetcafé met me begonnen te praten. Zo gaat het vaker in Iran, plots zit je in een auto met harde muziek, vol met nieuwe kennissen en onderweg naar iets interessants, of in ieder geval een goed verhaal.

De Iraniërs die ik tegenkwam waren gemixt over de spanningen. In Isfahan sprak een familie ons aan of we niet bang waren, en waarom we er nog steeds waren? Zelf woonden ze buiten Iran, en ze zouden binnen een paar dagen zo snel mogelijk weer weggaan. Anderen vertelden ons juist dat we niet bang hoefden te zijn, maar mijn favoriete Iraniër met geopolitiek commentaar was uiteraard een taxichauffeur: “No problem! America 1 missile, Iran 1 missile, finish.” Hij was niet heel ver van de waarheid.

Op m’n tweede dag in het land had de plaatsvervangende ambassadeur (van Nederland) me verteld dat Iran een land is met een hele diverse populatie en verschillende subculturen. Achteraf was dit zeker waar. Ik heb mensen ontmoet die fel tegen het regime zijn en mij dingen zeiden die hun zeker in de problemen zouden brengen. Ik ontmoette ook mensen die echt achter de overheid stonden en mij vertelden dat er veel ‘fake muslims’ in Iran rondlopen.
We liepen net langs een stelletje wat afscheid nam met een knuffel, dat zou niet mogen.
Toen ik hem vroeg wat hij ervan zou vinden als ik met een vriendin naar Iran zou komen (I know, optimistisch), begon hij te lachen en vertelde dat dat geen probleem zou zijn, ik was immers te gast, en dat nemen Iraniërs serieus. Later werd ik uitgenodigd om een keer bij zijn familie thuis te eten.

Op moskeeën, auto’s en op straat hingen foto’s van Qassem Soleimani, de Iraanse generaal die in Irak door de VS was omgebracht, en zwarte vlaggen hingen overal als teken van rouw. Ik was toen in Teheran, en had net ja gezegd om met een andere Nederlander en misschien een Roemeen naar het noorden gaan om te gaan skiën (ja, dat kan in Iran). 

Ik had m’n hostel op de berg al gereserveerd, en een meisje van ons hostel in Teheran had net een taxi voor ons gebeld. Naar de bergen rijden kost een paar uur, dus je kan niet zomaar in een taxi op straat stappen. Iedereen was beneden thee aan het drinken toen m’n telefoon trilde: het skigebied, en elk skigebied in Iran, was gesloten voor drie dagen rouw.
Daarna ging het leven gewoon weer verder. Thee werd gedronken, kebab gegeten, en sigaretten/shisha gerookt. Ik heb enorm veel van het land gezien en zoveel fotos gemaakt dat ik de helft van m’n apps heb moeten verwijderen om er ruimte voor te maken. Los van de zwarte vlaggen en Soleimani’s gezicht overal begon het dagelijkse leven weer normaal te worden…

…tot Iran (per ongeluk) een Oekraïens passagiersvliegtuig met twee raketten neerschoot.
Het vliegtuig was net opgestegen vanaf Teheran’s internationale luchthaven Imam Khomeini, waar ik het land ook binnen ben gekomen en vanaf waar ik ook weer terug zou vliegen. Chaos volgde, en een paar uur voordat ik vanaf Shiraz (in het zuiden van Iran) naar Teheran zou vliegen om weer naar huis te gaan, keek ik op m’n telefoon en had ik een email van Turkish Airlines: ‘FLIGHT CANCELLATION’.

“maar het vooruitzicht illegaal in Iran te zijn tijdens het begin van een potentiële oorlog zorgde toch voor een rare spanning.”

Spontaan begon ik te lachen. Gek is dat. Ik keek om naar m’n nieuwe vrienden uit de Filipijnen en zei grappend dat ik hun toch nog niet ging verlaten, en dat ik nog een paar dagen zou blijven. Iedereen moest er erg om lachen. Zonder enige optie van Turkish Airlines te krijgen heb ik toen een vlucht van Shiraz naar Dubai gekocht, en een Transavia vlucht van Dubai naar Amsterdam.
Een paar dagen later en een aantal uur voor ik naar het vliegveld zou vertrekken, werd ook de Flydubai vlucht van Shiraz naar Dubai gecancelled. Dit keer was mijn reactie een mix van nerveus lachen en ongeloof, het was een stuk serieuzer: de Filipijnen hadden al weg kunnen komen op een andere vlucht, en ik had nog maar twee dagen op m’n visum. Aan de ene kant was dat rustgevend (worst case scenario zet Iran me op een random vliegtuig terug naar huis), maar het vooruitzicht illegaal in Iran te zijn tijdens het begin van een potentiële oorlog zorgde toch voor een rare spanning.

Uiteindelijk heb ik m’n laatste nacht in het chicste en hoogste hotel van Shiraz geslapen, tussen de Russen en Saudi Arabische olie(sjeiks?). De volgende dag kon ik vliegen naar Dubai, maar moest ik opnieuw een nieuwe Transaviavlucht van Dubai naar Amsterdam regelen, en een dag en nacht in Dubai doorbrengen.

Een paar weken later werd de eerste Coronapatiënt in Iran geconstateerd, en niet lang daarna werd Iran één van de zwaarst getroffen landen in de wereld. En toch, wil ik zeker nog een keer terug. Voor de aardige mensen, die je nog echt zien als een reiziger uit verre landen en graag met je praten. Voor de cultuur, die je doet twijfelen of materie wel het belangrijkst is. En voor het avontuur natuurlijk, want dat was het zeker.

---

Tekst en foto’s: Ravi van Os, lid werkgroep Buitenlandse Zaken