Tussen al het dramatische coronanieuws door, was er één lichtpuntje: we mogen sinds kort 100 km/u rijden op onze snelwegen! Als JD willen we eigenlijk zakken naar de 90, maar dit komt aardig in de buurt en mogen we als een kleine overwinning beschouwen. Want nadat wij de motie voor een maximumsnelheid van 90 km per uur op de snelwegen afgelopen zomer hadden aangenomen, deed D66 enkele maanden later hetzelfde. Toen kwam de stikstofcrisis als katalysator en de rest is geschiedenis. Maar ondanks dat we niet op de gedroomde 90 km per uur zitten, kan de automobilist zeker meer doen om de uitstoot te doen dalen: elektrisch rijden! Er liggen alleen enkele kritische vragen op de loer.
Want is elektrisch rijden wel zo goed voor het milieu? De auto rijdt op elektriciteit, maar die elektriciteit wordt opgewekt in een kolencentrale, op zijn minst gedeeltelijk. Dus de uitstoot is er alsnog, toch? En hoe zit het eigenlijk met de productie van die auto’s met hun grote accu’s? Het verbruik van energie is eigenlijk een eenvoudige rekensom. Je weet hoeveel energie een elektrische auto verbruikt. Dat is in ieder geval simpel te meten. De Nederlandse energiemix is verder ook bekend, je weet hoeveel van de elektrische energie is opgewekt uit fossiele energie en hoeveel groen is. Op die manier kan ook worden berekend hoeveel CO2 (en andere broeikasgassen) indirect wordt uitgestoten tijdens het rijden van een elektrische auto. De uitstoot van de productie van een elektrische auto is wat lastiger te bepalen, maar ook hier is onderzoek naar te doen en kan een goede inschatting over gemaakt worden.
Uitstoot
Die berekeningen zijn gelukkig al uitgevoerd door TNO in 2016. Ze onderzochten hoeveel verschillende typen auto’s over hun gehele levensduur uitstoten, inclusief fabricage en afbraak, waarbij 220.000 km wordt gereden. Daar kwam uit dat met de Nederlandse energiemix van dat moment de volledig elektrische auto zo’n 30 procent minder CO2 uitstoot dan een vergelijkbare auto die op benzine rijdt. Als er volledig groene stroom wordt gebruikt door de elektrische auto, loopt dit verschil op tot ca. 70%. Hoewel bij uitsluitend de productie van de volledig elektrische auto juist zo’n 30 procent meer wordt uitgestoten dan bij een benzine auto. Dus ondanks dat de productie van een elektrische auto weldegelijk slechter is voor het milieu dan een niet-elektrische auto, is de elektrische auto uiteindelijk beter voor het milieu omdat hij tijdens het gebruik zo weinig uitstoot.
Een verschil tot 70% is natuurlijk in het beste scenario. De werkelijkheid is iets genuanceerder. Op dit moment is volgens het CBS tweederde van de elektrische auto’s in Nederland eigenlijk een plug-in hybride. Oftewel, een auto met een stekker en een verbrandingsmotor voor benzine. Als je deze auto gebruikt in combinatie met de Nederlandse energiemix, kom je 15% beter uit dan de volledige benzineauto. Een hybride benzine auto, dat is zonder stekker maar met een elektromotor en een benzine motor zoals de Toyota Prius lang uitsluitend was, komt dan gemiddeld al iets beter uit.
Kobalt winning
Maar er speelt meer. De prijzen van elektrische auto’s dalen elk jaar wat verder. De prijs moet natuurlijk aan alle kanten worden gedrukt. Bijvoorbeeld de benodigde kobalt voor de lithium-ion accu’s die in de auto’s zitten, winnen we zo goedkoop mogelijk. Amnesty International heeft hier ook in 2016 onderzoek naar gedaan. De helft van de wereldwijd gedolven kobalt komt uit Congo-Kinshasa. De kans is dus groot de gemiddelde elektrische auto kobalt uit dat land bevat. Het punt is alleen dat voor de winning van kobalt in Congo-Kingshasa kinderarbeid niet ongewoon is.
Zijn alle klimaatgekkies met hun chique elektrische auto’s dan eigenlijk uitbuiters van Afrikaanse kinderen? Daar zullen de meningen over verdeeld zijn. Zeker is alleen dat zij niet de enigen zijn. Terwijl je dit artikel leest op je mobiel of je laptop (zeer waarschijnlijk), gebruik je ook een lithium-ion batterij. Het grootste deel van de oplaadbare batterijen is namelijk precies dat type, waar dus ook kobalt voor nodig is.
Recyclen
Hoe kunnen we er nu in vredesnaam voor zorgen dat die ellende minder wordt? We kunnen in ieder geval proberen de materialen uit de elektrische auto’s meer te recyclen, zodat we zo min mogelijk nieuwe materialen hoeven te importeren. Daarmee is het milieu – zeker in Congo-Kinshasa – ook geholpen. De problemen zullen voor de Congolezen dan nog niet zijn opgelost, maar deze vorm van uitbuiting zal wel minder worden. Kortom, een elektrische auto met groene stroom is hoe dan ook beter voor het milieu dan een niet-elektrische auto. Zorg ervoor dat ze ook voor de productie gerecyclede materialen gebruiken en het wordt nog beter, ook humanitair gezien.
Geschreven door: Bas Buise (wetenschapsredacteur)
Goed artikel weer Bas. Alleen jammer dat je alleen de negatieve milieu- en mensenkant van kobalt pakt, want de olie industrie is ook niet overal een feest. Elektrische auto’s zijn vaak lichter, dus dat scheelt ook in materiaal ten opzichte van een auto met fossiele verbrandingsmotor. Een jubel verhaal over elektrisch rijden mag ook, altijd dat genuanceerde JD verhaal XD.
Hoi Ruben, dankje! Dit is vooral gericht aan iedereen die met onnodige scepsis kijkt naar de elektrische auto. Ik had misschien ook meer moeten benadrukken dat nu investeren in de elektrische auto’s juist goed is, ook al is hij nog niet 100% goed en groen, want in potentie is die dat wel. En een benzine auto zal dat waarschijnlijk nooit worden!