Ik ken je als een persoon die weet waar ze het over heeft. Iemand die enthousiast en vrolijk mensen meeneemt in haar standpunt. Iemand waarvan ik altijd dacht ‘ze bekijkt het van alle kanten en brengt een goed verhaal’. Vandaag ben je helaas voor mij van een voetstuk gevallen. Jouw brief over het eerlijke verhaal is misschien eerlijk, maar vooral pijnlijk. Niet pijnlijk voor de agrariër, maar pijnlijk voor de Jonge Democraten.
Je probeerde terecht duidelijk te maken dat agrariërs niet het frame moeten volgen van politici als Baudet en Wilders, dat er niks gaat veranderen. Maar tegelijkertijd maakte je twee jammerlijke fouten. Ten eerste stapte je vol in hetzelfde frame, door te doen als de hele sector maar één businessmodel kent. En dat elke dat agrariër dat model kostte wat kost overeind wil houden.
Ten tweede ging je totaal voorbij aan waar de Jonge Democraten voor staan. Ik parafraseer uit artikel 1.5 van onze visie: “Als Jonge Democraten staan we voor een samenleving waar iedereen bereid is om zijn eigen normen en waarden ter discussie te stellen, ze op een open wijze te verdedigen en op pragmatische wijze tot oplossingen van politieke problemen te komen. Een open debat is namelijk alleen mogelijk wanneer iedereen de vrijheid heeft om deel te nemen en alles bespreekbaar is.”
“Juist door vol op het orgel te gaan dat ‘de sector’ het fout doet, doe je het debat te kort en erken je de emotie niet.”
Juist dat open debat en die pragmatische oplossingen maakte je onmogelijk met deze brief. Door zo hard te trappen op waar veel agrariërs dag (en vaak nacht) mee bezig zijn nodig je niet uit tot een open debat, je sluit het juist.
Juist door vol op het orgel te gaan dat ‘de sector’ het fout doet, doe je het debat te kort en erken je de emotie niet. Dat een specifiek, veelgebruikt businessmodel failliet is, daar heb je gelijk in. Maar tegelijk ga je totaal voorbij aan het systeem hoe dat ontstaan is. Je gaat voorbij aan hoe veel agrariërs met hart en ziel bezig zijn om een bedrijf gereed te maken voor de toekomst. Je gaat voorbij aan alle kopzorgen die daarbij horen.
Terug naar het eerste punt, over het frame. De landbouwsector bestaat uit vele type bedrijven, zelfs binnen de varkenssector ken je verschillende bedrijven. Van de traditionele varkensmesterij via de duurzame scharrelvarkensboer tot de zorgboerderij met wat varkens. Elk met haar eigen verdienmodel en eigen uitdagingen. Met varkenshouders die één gezinsinkomen willen verdienen tot miljoenenbedrijven die tientallen personeelsleden hebben. Wat al die bedrijven gemeen hebben is dat jaar na jaar er nieuwe regels worden gecreëerd voor een duurzamere/diervriendelijkere/gezondheidsvriendelijkere bedrijfsvoering. Iets wat ze dan ook (meestal zonder echt protest) gewoon doen tijdens de 70/80 uur die er velen werken. De dieren vragen wel continu aandacht. Niet dat ze boos zijn over hun werkweek, ze doen het met liefde. Waar ze wel boos over zijn is dat de publieke opinie op hen neer kijkt, dat ze jaar na jaar onzekerheid hebben over weer nieuwe regels, dat ze over een kam worden geschoren met andere (vermogende) agrariërs en dat er nauwelijks met hen wordt gesproken.
“Wat de Jonge Democraten normaal zo sterk maakt, is dat zij met een oplossing komen. Dus laten we daar een begin van maken.”
Dan kan het eerlijke, pijnlijke verhaal misschien wel de waarheid zijn, maar wat moeten ze ermee? Wat is de oplossing voor hun inkomen? CDA en consorten beloven in ieder geval dat de huidige (onwerkbare) oplossing voor hun inkomen kan voortbestaan. Wat stelt de JD daartegenover? Dat er een uitweg is, maar welke?
Wat de Jonge Democraten normaal zo sterk maakt, is dat zij met een oplossing komen. Dus laten we daar een begin van maken. Het eerste zetje probeerde je al te geven, dat we moeten luisteren naar de boeren over hun kennis in de praktijk. Een goed begin, ik voeg er drie zetjes voor jou aan toe en een begin voor je volgende brief.
Te beginnen verwijs ik je naar onze visie in paragraaf 9.4. Daar hebben we een positief verhaal over hoe de sector zich moet ontwikkelen. Laten we daar mee verder gaan en dat verhaal uitdragen.
Het tweede zetje is dat we niet alleen de agrariërs moeten aankijken, maar ook naar onszelf moeten kijken. Ja, er wordt 90 miljard per jaar geëxporteerd, maar er wordt ook 60 miljard per jaar aan landbouwgoederen geïmporteerd. Als we die 60 miljard (grotendeels Europese handel) aan beide kanten wegstrepen, dan hoeft de landbouwsector maar voor 30 miljard in te krimpen. Kort door de bocht? Jazeker, net zoals zeggen dat ‘jullie businessmodel niet meer bestaat’.
Het derde zetje is dat we niet alleen moeten kijken naar de producent, maar ook naar het hele ‘agro-industriële complex’. Waardoor komt het dan agrariërs voor zo weinig produceren, kunnen we niet nadenken over hoe zij met minder productie een boterham kunnen verdienen? En het liefst ook zonder dat geldslurpende Europese landbouwbeleid? Waar komt het door dat zij subsidie nodig (denken) te hebben?
“Lieve agrariërs, behalve de pijnlijke eerlijke waarheid wil ik jullie ook helpen. Ik wil namelijk niet dat jullie allemaal verdwijnen, ik zie veel te graag een koe in de wei en eet liever een Hollandse tomaat dan een avocado uit Zuid-Afrika. We moeten elkaar ook helpen, wij als Jonge Democraten gaan pleiten voor een vrijwillige volledige uitkoopregeling, waardoor stoppende boeren niet met een restschuld blijven zitten. Bij de consumentenprijzen gaan we, omdat het helaas nodig is, de milieukosten voor voedselproducten meerekenen. Met de opbrengst kopen wij de dierrechten terug uit de sector en zorgen we ervoor dat de productie automatisch verkleind wordt. En daarmee voor de overblijvers een boterham mogelijk wordt. Wij gaan pleiten voor om- en bijscholingsprojecten, waardoor agrariërs makkelijker kunnen omschakelen naar duurzamere aquatische veeteelt, rietteelt, rijstteelt of juist kleinschalige biologische veehouderijen. Bij de bouwsector zullen we aandringen op riet als serieus bouwmateriaal te gebruiken, want we weten dat het kan. Bij onze plannen voor legale wiet gaan we jullie betrekken om in de toekomst de teelt op jullie te nemen.
Als Jonge Democraten zien wij perspectief om het samen te doen, maar dat we daarbij wel eerlijk naar elkaar zijn. Kunnen we op jullie steun rekenen?”
Vul jij het opzetje van bovenstaande brief aan?
Geschreven door: Peet Wijnen