De JD en de SP lijken op het eerste gezicht niet het dichtst bij elkaar te staan. We zien het misschien als socialisme tegenover liberalisme, eurosceptisch tegenover eurofiel en een vleugje populisme tegenover pluralisme. Ondanks de schijnbare tegenstelling tussen de twee kan het nooit kwaad om eens een keer bij de ander te kijken. Daarom trokken Thomas Vissers en Julian Wouters er donderdag 13 juni op uit naar het loonsymposium van de SP in Wassenaar en daar kregen ze geen spijt van.
Toen we na een lange reis door de regen bij de locatie aankwamen werden we tegemoet gelopen door een aantal SP’ers met tomaatparaplu’s. Collectief bezit van de obstructiemiddelen, een sympathiek begin van de avond! De locatie was op het eerste oog echter allesbehalve typisch socialistisch. Een luxe kasteel met een grote SP-mast die buiten trots waaide. Volgens Lilian Marijnissen zag je vanuit het raam hoe alle SP’ers daar stopte om een foto van het atypische beeld te maken.
Het loonsymposium behelsde een avond met sprekers uit diverse hoeken, grotendeels over de ontwikkeling van lonen in Nederland. Dat waren niet alleen sprekers als Ewald Engelen, Michael Crosby en FNV-prominenten, maar ook mensen vanuit de Nederlandse Bank, de Rabobank en Martin Visser van de Telegraaf. Ook kwam er een panel aan bod van mensen die voor minimumloon werken zodat ook de harde praktijk achter alle inkomenscijfertjes zichtbaar werd. Kortom, een zeer gevarieerd sprekersaanbod waarbij niet bepaald iedereen een SP-lid was.
De economen schetsten op basis van verschillende onderzoeken middels diverse diagrammen dat de arbeidsinkomensquote (AIQ) afgelopen decennia is gedaald. De AIQ is een maat voor welk aandeel van het nationaal inkomen gaat naar de beloning arbeid. Waar het nationaal inkomen en de kassen van bedrijven gestaag zijn gegroeid zijn de lonen in deze tijd nagenoeg constant gebleven. Deze historische ‘loonmatiging’ begon in Nederland met het akkoord van Wassenaar, wat ook meteen de historische significantie van de locatie verklaarde. De DNB en CBS concludeerden vervolgens ook dat er anno 2019 meer dan genoeg ruimte is om die achterblijvende lonen te verhogen, maar toch gebeurt het niet. De oude economische wetmatigheden waarbij minder aanbod aan arbeid en hogere productiviteit leidt tot hogere lonen lijken te haperen.
Daar komt bij dat loonsverhogingen volgens de economen niet alleen wenselijk zijn vanuit een moreel- of welzijnsstandpunt. Het is ook goed voor de economie. Geld wordt in de onder- en middenklasse namelijk een stuk sneller uitgegeven en zo wordt de economie gestimuleerd en groeit het nationaal inkomen. Voor het minimumloon bestaat er ook dergelijke groeipotentieel en in tegenstelling tot wat hier vaak tegenin wordt gebracht blijkt uit massaal empirisch onderzoek in verschillende Westerse landen dat een redelijke stijging van het minimumloon niet samenhangt met minder werkgelegenheid. Combineren we alle bovenstaande feiten met de stijgende armoede in Nederland, ook onder kinderen, en vervolgens wordt er later op de avond geconcludeerd dat het tijd is voor een hoger minimumloon.
Maar de discussie houdt niet op bij alleen de lonen. Er klinken later op de avond voorstellen als een einde aan ‘corporate welfare’ via bijvoorbeeld het lage-inkomensvoordeel, iets waar JD ook vurig voor pleit. Er wordt gesproken over het fixen van de prioriteiten en het ledenaantal van de vakbonden, iets dat de JD ook voorstaat. We horen een landelijk lobbyregister voorbijkomen, ook iets waar de JD zich in kan vinden. Aan het eind van de avond spreekt Lilian Marijnissen over een zogenaamd ‘gouden aandeel’, waarbij alle werknemers in een bedrijf wat aandelen krijgen zodat zij delen in de winst en ook een meer doorslaggevende stem krijgen in de aandeelhoudersraden. Wat meer democratie op de werkvloer, zou je kunnen zeggen. Dat is iets om als democraten over na te denken. ‘’Radicale democratisering van de Nederlandse samenleving’’, toch?
Nadat we na afloop kort een drankje deden (gratis bier yay #socialisme) was het tijd om de laatste trein terug te pakken. Onderweg waren we beide positief verrast door de SP. Het was concreet, onderbouwd en genuanceerd. De verwachtingen die we eerst hadden waren goed opgeschud. Worden we nu meteen lid van de SP? Nee, dat niet. Maar een avond als deze laat wel weer het belang zien van een open blik houden naar onze vrienden wat verderop in het politiek spectrum. Je doet daar vaker dan je denkt nieuwe inzichten op, al is het maar nieuwe manieren om je eigen standpunten effectief te framen. Daarnaast is er natuurlijk niets dodelijker voor je politieke ontwikkeling dan stilstaan in het eigen gelijk. Na deze avond kunnen jullie volgend congres in ieder geval weer een motie extra verwachten!
Geschreven door: Thomas Vissers en Julian Wouters