Het is een jaarlijks terugkomend debat op de congressen bij de JD. Het koningshuis. Er zijn weinig punten binnen de partij waar de leden zo over verdeeld zijn dan over het koningshuis. Met Koningsdag in aantocht is het tijd om een aantal van de argumenten van de voor- en tegenstanders weer eens op een rij te krijgen. CDJA-bestuurslid Tom Scheepstra en de republikein Jarno van Straaten laten hun mening over dit onderwerp horen.

Leve de monarchie, juist nu!

Tom Scheepstra: “De afgelopen verkiezingen van de Provinciale Staten lieten het nogmaals zien. Nederland raakt meer en meer politiek versnipperd. Coalities moeten met steeds meer partijen gevormd worden en steun voor de flanken neemt toe. In een geïndividualiseerde samenleving is de monarchie nog een van de laatste pijlers die er voor iedereen is. Koning Willem-Alexander laat dat in optima forma zien. Toen hij vorig jaar vijftig jaar werd nodigde hij ‘normale’ Nederlanders uit op het Koninklijk Paleis in Amsterdam en dineerde samen met hen. Zijn inhuldiging in 2013 was een volksfeest dat alle Nederlanders met elkaar verbond. De koning is formeel als dat nodig is, spontaan en los waar dat kan.

Toegegeven, tegenwoordig zullen nieuwe landen misschien niet direct meer denken aan een monarchie als staatsvorm. Maar bekijk de voordelen eens: het zorgt voor stabiliteit, staat boven de (politieke)partijen, heeft een grote positieve maatschappelijke invloed en is een uitstekend visitekaartje voor ons land in het buitenland. Daarnaast hebben wij een historisch gegroeide culturele band met het Huis Oranje-Nassau die uniek is in de wereld.

Waarom zou je iets afschaffen of repareren als het niet kapot is? Uit de jaarlijkse Koninklijk Huis enquête van Ipsos blijkt nog steeds dat steun voor de monarchie met 75% uitzonderlijk groot is en dat de koning en koningin hoge rapportcijfers ontvangen. Ook moderniseert de monarchie wel degelijk. Er wordt gekeken naar openstelling van de paleizen waar mogelijk en online is veel te vinden over activiteiten en wordt een blik achter de schermen gegeven. Wat betreft de politieke rol van de koning is deze al voornamelijk symbolisch, enkele jaren geleden nam de Tweede Kamer bijvoorbeeld het eigen initiatief in de kabinetsformaties op zich. Tenslotte over de financiën: kijk daarbij goed naar de juiste cijfers. Het salaris van de koning zijn geen miljoenen en van de uitgaven Koninklijk Huis wordt een groot gedeelte besteed aan personeel. Een president zal, hoe briljant hij/zij dan ook is, nog steeds ambtelijke ondersteuning nodig hebben.

En voordat ik het vergeet. Een paar praktische vragen: hoe gaan we onze sportteams noemen en wat doen we aan tijdens onze nieuwe nationale feestdag? Want vast blijven houden aan Oranje is natuurlijk plagiaat.

Tot die tijd zeg ik, een fijne Koningsdag gewenst en ‘Oranje Boven’!”

Het achterhaalde instituut

Jarno van Straaten: “De monarchie is een hopeloos achterhaald instituut. De nationale hysterie die elk jaar eind april uitbreekt toont aan hoezeer er een sprake is van een persoonscultus, en niet van een effectief of nuttig staatshoofd. Persoonscultussen zijn prima, maar niet van ons belastinggeld.

De monarchie is inherent antidemocratisch. De kroon is erfelijk: je kan niks doen om ‘m te bemachtigen, behalve op de juiste postcode in Wassenaar geboren worden. Erfopvolging is inherent autocratisch: het is een middel met als doel het voorkomen dat ‘gewone mensen’ aan de macht komen. De rol van staatshoofd van een tot op zekere hoogte democratisch land, zou open moeten zijn voor alle mensen, zeker als je beseft welke macht de koning heeft, hoezeer het ook ‘ceremonieel’ genoemd mag worden. De koning is hoofd van de Raad van State, ondertekent wetten, is onderdeel van de regering. Allemaal machten die je niet aan een apolitiek figuur wilt toeschrijven, al helemaal als diegene er niet zelf voor heeft gekozen.

Dan zijn er nog de privileges van het koningshuis: achterlijke inkomens van 9 ton per jaar, het vrijgesteld zijn van het betalen van erf-, schenk- en inkomensbelasting (wat nogal aantikt bij de Oranjes) als het bezitten van talloze panden, direct in de vorm van paleizen of indirect in de vorm van de huisjesmelkerij van Prins Bernard jr. En dat ten tijde van woningnood.

Het hele koningshuis staat of valt bij een paar pilaren: de Oranjegezinde media, het conservatieve onderwijs als de belachelijke PR-afdeling van de monarchie: een prinses die het woord ‘honger’ niet kent, mag wel doodleuk een anti-kinderarmoedeplan onthullen. Je moet maar durven. Maar het oerconservatieve Nederland draait de goede kant op: ruim een derde van de Nederlanders steunt de Republiek en bij de jongeren is dit al ongeveer de helft. Het gaat niet om de personen, maar om het systeem. Daarom moeten we laten zien dat een democratisch gekozen president nog geen presidentieel systeem betekent en ook geen president à la Trump. Een systeem als dat van Duitsland zou prima passen in ons land.

Ook het welvaartsargument van de Oranjegezinde is nog nooit echt bewezen: handelsmissies worden gedaan door ambtenaren en diplomaten, niet door een koning. Volgende oranjeargument dan: ‘verbinding’. Een argument dat prima vol te houden is bij het zien van een feestende massa, maar niet als je de keiharde cijfers erbij pakt waaruit blijkt dat een ongekozen staatshoofd eerder het volk verdeelt dan verenigt.

Op koningsdag doe ik gewoon wat ik op andere dagen ook doe. Ik weiger mee te doen aan een monarchistisch toneelstukje ten behoeve van een ondemocratische manier van kapitaalvernietiging. Weg met de koning, leve de republiek!”