Dilan Yesilgöz was voordat zij Kamerlid werd een van de bekendere Amsterdamse raadsleden en graag geziene gast bij Studio PowNed. Sinds 2017 is ze Kamerlid voor de VVD met de portefeuilles energiebeleid, klimaat en emancipatie. De DEMO-redactie sprak haar een paar weken terug in haar thuisstad Amsterdam over deze actuele onderwerpen.
Nederland produceert en gebruikt vrij weinig groene stroom, hoe zou daar volgens u verandering in moeten komen?
Natuurlijk willen we naar een situatie waarin we zoveel mogelijk duurzame energie produceren én gebruiken. Ik vind het heel belangrijk dat we doorgaan met het uitbreiden van onze hernieuwbare energie, zoals wind op zee en zonnepanelen. Wat ik vooral geweldig vind is dat Nederlanders hier zelf ook al mee bezig zijn. Wat mij betreft investeren we overigens ook in nieuwe technieken als aardwarmte en waterstof. Technieken die zowel op grote schaal als bij mensen thuis toegepast kunnen worden. Het doel is wat mij betreft dat we kijken naar de beste energiemix voor ons land.
Heeft de overheid goed oog op die nieuwe technieken?
Op Forum en PVV na, neemt iedereen die ambities heel serieus. Het kabinet wil de doelen ook heel graag halen. Maar je moet ook rekening houden met de portemonnee van mensen thuis. Die balans is natuurlijk elke keer weer de uitdaging. We hebben met z’n allen keihard gewerkt om uit de crisis te komen. Het gaat weer goed met de economie, maar daardoor zie je ook dat er meer gas en olie wordt gebruikt. Dus we moeten kijken hoe iedereen zijn leven kan blijven leven en hoe we tegelijkertijd die transitie vormgeven.
Moet de regering daar leiding in nemen, dat iedereen mee kan doen aan die transitie?
Ja, dat is cruciaal, we gaan heel veel vragen van het bedrijfsleven, van de industrie, maar ook gewoon van mensen zoals jij en ik. En dan moet je er heel alert in zijn dat het voor iedereen gewoon behapbaar en betaalbaar is. Als je dat overslaat dan verlies je alle draagvlak en hebben mensen er geen zin meer in. En dat begrijp ik heel goed. Dan zijn we wel echt weer terug bij af en dat zou erg zonde zijn.
“Het is niet alleen een transitie van fossiele naar hernieuwbare energie, het is eigenlijk een herinrichting van onze samenleving.”
Kunnen we de doelen van Parijs halen denkt u?
We gaan ervoor! Maar wat de VVD betreft wel met gezond verstand. Daarvoor moet natuurlijk een heleboel gebeuren. Zo hebben we met acht partijen een klimaatwet ondertekend, wat ik heel bijzonder vind. Ik kan geen andere voorbeelden bedenken van landen waar dit is gebeurd. Op twee partijen na wil eigenlijk iedereen in de kamer zich inzetten voor ons klimaat, dus nu moeten we kijken hoe we dat gaan doen. Daarom hebben we de klimaattafels aan het werk gezet om slimme oplossingen te bedenken. Zij hebben voorstellen gedaan en die zijn doorgerekend op effectiviteit en betaalbaarheid. Nu moet de politiek gaan kijken welke maatregelen het slimste zijn voor ons land, op een manier waarop we die reductiedoelen halen, maar ook dat we er met z’n allen beter van worden. Ik denk dat we het hebben over een van grootste transities van onze tijd, dan vind ik het ook logisch dat we daar heel nauwkeurig naar kijken om helder te hebben waarmee we die doelen kunnen halen en tegelijkertijd ons land verder brengen. Dat is wel vaak het verschil tussen de VVD en andere partijen. Wij vinden de doelen ook ontzettend belangrijk, maar wij vinden dat het ook niet gaat koste wat het kost, daar moet echt een balans in zitten.
Het is niet alleen een transitie van fossiele naar hernieuwbare energie, het is eigenlijk een herinrichting van onze samenleving. Ik ga niet degene zijn die gaat zeggen dat je geen vlees meer mag eten en niet meer met het vliegtuig op vakantie mag. Ik denk dat wij het op een betere manier kunnen en ons leven hiermee beter kunnen maken.
Op welke sector zouden we ons moeten focussen?
Die transitie gaat plaatsvinden op alle vlakken, maar de de meeste winst valt te behalen bij de industrie. Daar moet je mee om tafel. Ik kan dan ook niks met de ouderwetse politiek en retoriek van partijen als GroenLinks die de industrie zien als de vijand. Die partijen die nog aan de oude politiek hangen, zien volgens mij niet in wat een grote klus we voor ons hebben. De industrie kan juist het meeste investeren en de grootste reductie realiseren, dus die horen juist aan tafel om hun verantwoordelijkheid daar ook voor te nemen.
Maar zouden we toch niet allemaal wat minder vlees moeten eten en minder de auto moeten pakken?
Nou, ik vind het prima als dat je eigen keuze is. Ik eet zelf ook minder vlees, in mijn geval omdat ik dat gezonder voor mijn lichaam vind. Dat zijn je eigen afwegingen. Die vrijheid moet je hebben, maar ik vind het wel mooi als we kunnen wijzen op de gevolgen ervan, zodat mensen ook meer kennis hebben om hun eigen keuzes te maken. Maar afdwingen? Nee, daarbij ben ik ook onwijs trots op onze landbouwsector. Wist je dat Nederland de tweede exporteur van landbouwproducten ter wereld is? Alleen de VS zijn groter. Moet je nagaan wat een innovatiekracht er bij onze boeren zit. Dat wil ik juist omarmen, niet kapotmaken.
“We zullen ook moeten kijken naar kernenergie voor de transitie.”
Op de website van de VVD staat dat de echte energiebronnen van de toekomst nog niet ontdekt zijn. Hoe staat u tegenover kernenergie als duurzame oplossing voor het energieprobleem?
Ik denk dat het een goede oplossing zou kunnen zijn. De VVD is altijd techniek-neutraal, ik heb niet bij voorbaat voorkeur voor een techniek in het bijzonder. We moeten niet zelf in de Tweede Kamer gaan verzinnen wat het beste is voor ons land, dat moet je laten doorrekenen en aan onderzoekers en de markt overlaten. Ik denk dat het voor onze energiemix wel van toegevoegde waarde zou zijn. Dit verzin ik niet zelf, dit zegt onder andere het IPCC, van de Verenigde Naties. Met alleen zon en wind redden we het niet. Er wordt door de tegenstanders veel ingespeeld op onzekerheden en oude angstbeelden. Uit onderzoek blijkt dat kernenergie een van de schoonste en efficiëntste manieren is om betrouwbare energie op te wekken. De techniek is nog niet zo ver dat we zonne- en windenergie op grote schaal kunnen opslaan, dus we moeten naar een gezonde energie mix. GroenLinks wil daarvoor liever gascentrales open houden, dat vind ik moeilijk te begrijpen. We zullen ook moeten kijken naar kernenergie voor de transitie.
Er was vanuit uw partij, en met name van Klaas Dijkhoff, nogal wat te doen over het klimaatakkoord. Wat vond u daarvan?
Ik denk dat dat goed was om duidelijk aan te geven hoe het echt zit, omdat het beeld was ontstaan dat alle plannen die op dat moment nog werden doorberekend sowieso al gingen worden ingevoerd. Dat zorgde voor heel veel onrust, dus toen heeft Klaas in de Telegraaf gezegd, “We staan volledig achter die doelen, maar het kan niet koste wat het kost zijn”. De voorstellen van de klimaattafels liggen er, nu is de politiek aan zet. Met ons als volksvertegenwoordigers zit de Nederlander voor het eerst aan tafel. Deze rol neem ik zeer serieus, ik ga dan ook niet zomaar tekenen bij het kruisje. Ik wil dat dit voor iedereen betaalbaar en behapbaar wordt.
“Dat is ‘de wereld is plat’- retoriek, ik ga niet aan Baudet uitleggen dat de wereld rond is.”
Wat vindt u van de standpunten die een partij als het FVD erop na houdt als het aankomt op milieu en energietransitie?
Dat is een beetje ‘de wereld is plat’- retoriek, ik ga echt niet aan Baudet uitleggen dat de wereld rond is. Voor mij is het duidelijk dat hij geen verantwoordelijkheid wil nemen voor de komende generaties, anders zou je hier echt anders in staan. Het is goed als mensen kritisch zijn, maar als je weg gaat kijken en de wetenschap negeert dan is het lastig debatteren. Weet je, de hele wereld is op dit moment bezig met hoe we met energie omgaan. Dan kan je het helemaal over je heen laten komen of je neemt de lead met innovaties en je zorgt ervoor dat je er als land geld mee gaat verdienen en dat er ontzettend veel nieuwe banen bij komen. Nederland heeft dat eerder gedaan. Kijk maar naar de landbouw waar ik het net over had, of bijvoorbeeld watermanagement. Wij zijn het gewend oplossingen te verzinnen voor wereldwijde vraagstukken en daar ons land vervolgens sterker mee te maken. Ik focus liever daarop.U
Naast Klimaat en energie heeft mevrouw Yesilgöz ook emancipatie in haar portefeuille, een punt dat toch niet ondergesneeuwd mag raken en waar volgens haar ook nog veel werk aan de winkel is.
“Nederlandse vrouwen zijn kampioen deeltijd werken.”
De VVD is tegen een quota voor vrouwen in het bedrijfsleven, wat zijn volgens u andere manieren om meer vrouwen op topposities te krijgen?
Wij, Nederlandse vrouwen, zijn Europees kampioen deeltijd werken, twee-derde van de werkende vrouwen werkt parttime. Als jij maar drie dagen per week werkt kun je bijvoorbeeld niet in de Tweede Kamer zitten of andere posities vervullen die nu eenmaal fulltime zijn. Ik heb er heel veel moeite mee als het over emancipatie gaat dat veel mensen roepen dat de overheid zaken moet fixen met quota en dingen afdwingen. Alsof alle vrouwen dan opeens op die plekken komen. Ik ga niemand dwingen meer te werken, maar dat deeltijd werken heeft dus wel consequenties voor vrouwen, huishoudens en voor de hele samenleving. Ik zeg altijd: óf je zit aan tafel, óf je staat op het menu, en de Nederlandse vrouw staat best vaak op het menu. Wij zijn ondervertegenwoordigd op de plekken waar de beslissingen worden genomen. Dat is een gemiste kans als je het mij vraagt.
Vaak hoor je dan dat dit te maken zou hebben met hoe wij kinderopvang in Nederland hebben geregeld. Maar dat vraag ik mij af. Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen na hun studie al direct in deeltijd gaan werken, nog voordat er een goudvis is, laat staan een kind. Ik wil dat die vrouwen zich realiseren dat als over vijf jaar die promotie voor de deur staat, de kans dan groot is dat je dan wordt overgeslagen. Daar kun je van alles van vinden, maar in een bedrijf werkt het zo. Het idee dat we alles hebben geregeld maar dat vrouwen aan alle kanten worden tegengehouden door mannen is onzin. Je kan je afvragen of er nou echt een glazen plafond is of dat de vloer gewoon zo lekker plakt. Volgens mij plakt de vloer best lekker. Er wordt door de overheid van alles gedaan, maar vrouwen hebben ook gewoon een eigen verantwoordelijkheid. Een schokkend deel van de jonge meiden verwacht bijvoorbeeld later afhankelijk te zijn van een partner of van de staat. Ik vind dit heftig. Ik zou al die meiden mee willen geven hoe belangrijk het is dat je economisch onafhankelijk bent.
Hoe ervaart u die emancipatie zelf als vrouw in de Tweede Kamer?
Vrouwen in de kamer zijn echt niet minder haantjes dan de mannen. Ik ben er eigenlijk nooit mee bezig, met dat evenwicht. Het is wel een feit, en dat vind ik jammer, dat vrouwen in de Kamer ondervertegenwoordigd zijn. Toen ik de Tweede Kamer in wilde, was mijn campagne-slogan ‘bemoei je ermee’. Dat is heel belangrijk, zorg dat je aan tafel zit en dat je je ermee bemoeit. Ik kan mij voorstellen dat niet iedereen Kamerlid hoeft te zijn, maar je ermee bemoeien kan op allerlei manieren. Trek je mond open, en dat wil ik ook tegen alle vrouwen zeggen: bemoei je ermee!
Tot slot vragen wij Dilan nog naar haar loopbaan in de politiek, waar zij is begonnen en hoe ze na een lange omweg uiteindelijk bij de VVD terecht is gekomen.
Hoe bent u politiek actief geworden en hoe bent u bij de VVD terecht gekomen?
Ik was negentien toen ik het bestuur van de SP in ging in Amersfoort, dat was voor mij toen een hele logische stap. Mijn ouders en ik kwamen uit Turkije. Mijn ouders waren daar heel erg bezig met het opkomen voor mensenrechten. Daar was weinig ruimte voor, dus op een gegeven moment moesten ze vluchten. Ik was toen acht. Als je in landen als Turkije opkomt voor het individu en mensenrechten, ben je links. Toen we hier kwamen gingen mijn ouders meteen de taal leren, vrijwilligerswerk doen (nog voordat ze mochten werken) en doken in de samenleving. En ze waren uiteraard links, althans, dat dachten ze. Zoals de meeste jongeren deed ik gewoon hetzelfde als mijn ouders, dus ik werd gewoon lid van de SP. Dat heb ik toen minder dan een jaar volgehouden. Hoe de SP naar de wereld keek en hoe ik er naar keek paste totaal niet bij elkaar. Toen heb ik nog twee maanden stage gelopen bij GroenLinks en daarna nog een aantal maanden geschreven voor het jongerenblaadje van de PvdA. Het klikte steeds helemaal niet. Linkse partijen zijn, dat is mijn ervaring, enorm gericht op slachtofferschap. Zolang er slachtoffers bestaan, kunnen zij deze redden. Ik voelde mij helemaal geen slachtoffer. Ik was gewoon een tiener in Amersfoort. Ik ging in het weekend naar schuurfeesten in Hoogland, net als iedereen. En dan moest ik op maandag aanhoren dat het knap was dat mijn moeder Nederlands sprak. Ik dacht altijd, waar heb je het over? Ze geeft les op de Hogeschool en mijn vader is criminoloog. Ik kon hier helemaal niets mee. Links was niets voor mij. Toen ben ik gestopt met de politiek. Jaren later pas ging ik mij er echt in verdiepen. Toen realiseerde ik mij; het opkomen voor vrijheden van het individu, dat is de kern van het liberalisme. Dat past bij mij. Ik ben dus niet veranderd, maar heb even moeten zoeken naar de juiste plek.
Toen ik wist dat ik liberaal was, bleef de keuze over tussen de twee liberale partijen; D66 en VVD. Voor mij is D66 iets te veel, ‘enerzijds anderzijds, kom we nemen nog een cappuccino’. Ik ben veel meer uitgesproken dan dat. Daarnaast ben ik op bepaalde gebieden ook behoorlijk rechtser dan D66, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid en immigratie. Bij de VVD voelde ik mij vanaf dag één thuis. Het was een beetje een lange en rare weg, maar ik zit onwijs op mijn plek.
Wat wilt u zelf nou het liefst bereiken in de Kamer?
Het is heel raar, als je campagne voert om aan mensen te vragen: ‘stem op mij’. Het is heel raar dat al die mensen die jij helemaal niet kent op je stemmen. Ik kan je zeggen dat al die stemmen voor mij heel zwaar wegen, ik voel die verantwoordelijkheid elke dag. Dus als je aan mij vraagt wat ik wil bereiken, is het waarmaken wat ik die stemmers heb beloofd. Op welke onderwerpen dat is, verandert natuurlijk iedere week en iedere maand. Ik wil mij er altijd voor inzetten dat iedereen vrij en veilig is en dat iedereen zichzelf kan zijn. Dat is helaas niet altijd vanzelfsprekend. Door mijn eigen verhaal weet ik dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en wat mij betreft zou iedereen in Nederland zich dit ook moeten realiseren. Laten we onze vrijheid altijd koesteren en daar waar nodig verdedigen. Daar werk ik vanuit mijn positie iedere dag aan.
“Bemoei je er mee!”
Is er nog iets dat u aan de Jonge Democraten mee zou willen geven?
Dan kom ik weer terug bij: bemoei je ermee, ga aan tafel zitten. En neem ook je verantwoordelijkheid. Durf ergens echt voor te staan, koester die vrijheid. En word lid van de VVD.
Geschreven door: David den Hartog